Zgodnie z chińskim porzekadłem, że „człowiek jest tym, co je” poszukujemy zdrowych modeli żywienia. Wegetarianizm, model polegający na ograniczeniu spożycia produktów mięsnych ma coraz więcej zwolenników. W Europie do ograniczenia konsumpcji mięsa i jego przetworów przyznaje się 30% osób. W Polsce ten odsetek jest jeszcze wyższy i wynosi 32%. Wokół wegetarianizmu jest sporo dyskusji, a opinie czy jest on pozytywny czy szkodliwy,podzielone. Z uwagi na powszechność tematu światowe towarzystwa naukowe opracowały wytyczne w tej kwestii. Dostępne są opinie towarzystwa amerykańskiego, włoskiego, niemieckiego, a także stanowisko polskich ekspertów.
Ocena skutków diety wegetariańskiej jest niełatwa, albowiem istnieje kilka odmian diety wegetariańskiej, które różnią się między sobą, a w związku z tym efekty ich nie są jednorodne.
Rodzaje wegetarianizmu:
1. Semiwegetarianizm-najmniej rygorystyczna odmiana. Oprócz wszystkich produktów roślinnych dopuszcza jaja, mleko i przetwory mleczne a także w ograniczonej ilości (mniejszej niż standardowe żywienie) ryby a nawet drób.
2. Laktoowowegetarianizm-wyklucza spożywanie ryb i drobiu,ale douszcza jaja i mleko wraz z jego przetworami.
3. Laktowegetarianizm-wyklucza spożycie jaj, dopuszcza produkty roślinne i mleko.
4. Owowegetarianizm-wyklucza mleko i jego przetwory, ale dopuszcza spożycie jaj.
5. Weganizm-najbardziej radykalna odmiana wegetarianizmu-wyklucza wszystkie produkty pochodzenia zwierzęcego, nie tylko mięso i ryby ale też jaja i mleko wraz z produktami mlecznymi.
6. Witarianizm-jest odmianą weganizmu opartą na produktach roślinnych w postaci surowej. Nie dopuszcza obróbki termicznej powyżej 40⁰C i żywności przetworzonej.
7. Frutarianizm-odmiana weganizmu pozwala na spożycie produktów roślinnych, które same spadły z krzaka czy drzewa, a ich spożycie nie niszczy całej rośliny. Frutarianie jedzą np. pomidory i ogórki, ale nie jedzą ziemniaków. Wykluczają też obróbkę termiczną powyżej 40⁰ C.
Podstawą wszystkich diet wegetariańskich są produkty roślinne: warzywa, owoce, produkty zbożowe, nasiona roślin strączkowych i orzechy. Dieta wegetariańska zawiera sporą ilość błonnika, witamin C, B₁ i E a także kwas foliowy, flawonoidy (naturalne przeciwutleniacze chroniące również przed atakiem owadów i grzybów), potasu i magnezu. Wegetarianie spożywają mniej tłuszczów nasyconych i soli, a dieta oparta na produktach roślinnych ma mniej kalorii niż tradycyjny sposób żywienia.
Dieta wegetariańska ma liczne zalety:
1. Ułatwia zachowanie prawidłowej masy ciał-zapobiega otyłości.
2. Zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia, cukrzycy typu 2 a także niektórych nowotworów.
3. Poprawia gospodarkę lipidową .
Bezsporne korzyści z diety wegetariańskiej wynikają również z innych aspektów stylu życia wegetarian, które są istotne i pozytywne dla zachowania zdrowia. Często są to osoby nie palące tytoniu, ograniczające spożycie alkoholu i regularnie uprawiające aktywność fizyczną.
Jednak oprócz bezspornych zalet dieta wegetariańska ma również wady, które są następstwem ograniczeń w diecie. Im większe ograniczenia różnorodności produktów spożywczych, tym większe jest ryzyko niedoborów składników ważnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Głównym źródłem białka w diecie wegetariańskie są rośliny strączkowe, nie jest to jednak białko pełnowartościowe. Brakuje w nim aminokwasów, których organizm ludzki nie jest w stanie wyprodukować. W diecie mieszanej pozyskiwane są one z produktów mięsnych i rybnych. Oprócz dużego ryzyka niedoboru białka dieta wegetariańska niesie niebezpieczeństwo niedoborów witaminy B₁₂, witaminy D, wapnia, żelaza, cynku, jodu i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych Ω-3. Ponadto dieta ta zwiera nadmiar kwasu linolowego (wielonasyconego kwasu Ω-6). Postrzeganie diety wegetariańskiej jako niskokalorycznej bywa złudne. Wynika to z mnogości wysoko przetworzonych produktów roślinnych na rynku. Spożycie nawet niskokalorycznej żywności w nadmiarze łatwo może spowodować zachwianie bilansu energetycznego organizmu i przyrost masy ciała zamiast spadku. 
Pozostaje pytanie czy dieta wegetariańska powinna być rekomendowana wszystkim?
Biorąc pod uwagę, że główną wadą diety wegetariańskiej jest ograniczenie ważnych dla organizmy substancji najwięcej kontrowersji budzi stosowanie jej w grupach osób szczególnie na niedobory wrażliwych.
Na niedobory pokarmowe podatne są zwłaszcza:
1. Dzieci.
2. Kobiety w ciąży.
3. Matki karmiące.
4. Osoby starsze.
Amerykańscy eksperci dopuszczają dietę wegetariańską u wszystkich grup ludzi, nawet sportowców. Jednak zakładają, że dieta ta obejmuje jaja oraz przetwory mleczne. Mimo, że opinia dotyczy stosunkowo małych ograniczeń niezbędna jest suplementacja zwłaszcza witaminy B₁₂. Stanowisko polskich naukowców jest bardziej rygorystyczne. Według ich opinii najbardziej ortodoksyjna forma wegetarianizmu-weganizm powinna być stosowana wyłącznie u osób dorosłych. Nawet w tym przypadku wymaga dużej dbałości o właściwe zbilansowanie produktów oraz suplementację składników witaminowych i mineralnych, które występują w zbyt małe ilości w diecie roślinnej.

Małgorzata Stokowska-Wojda

Informacja prasowa 22.12.2024 r.

Jak w zdrowiu przeżyć Święta – radzą specjaliści medycyny rodzinnej
Święta Bożego Narodzenia to czas rodzinnych spotkań, biesiad przy stole, radości, które wiążą się z jednym – to poważne wyzwanie dla naszej kondycji, zarówno fizycznej, jak i psychicznej. Obfitość jedzenia, często tłustego i w dużych ilościach, alkoholu, a do tego natłok obowiązków, nie sprzyjają zdrowiu, ale nie musi tak być. Ten magiczny czas można przeżyć zdrowo i radośnie. Jak to zrobić? Radzą eksperci z Federacji Porozumienie Zielonogórskie.
Po pierwsze – warto wcześniej zaplanować posiłki na kolejne dni – a to aż trzy świąteczne dni – i nie przesadzać z ilością. Nawet jeśli wiemy, że przy stole usiądzie kilka osób więcej, to i tak nie trzeba robić wielokrotnie więcej jedzenia. I kolejna rada – nie musi być dużo i tłusto.
– Wiele produktów można zastąpić innymi, zdrowszymi. Zamiast smażyć – piec lub gotować. Nie dodawać masła czy smalcu, tylko oliwę. Zadbać o to, by na stole było więcej warzyw – w sałatkach, zupach-kremach, jako przekąski. Wprowadzić potrawy mniej kaloryczne, a równie smaczne – mówi lek. Małgorzata Stokowska–Wojda, ekspertka Federacji Porozumienie Zielonogórskie. 
Najważniejsze to unikać przejadania. Nie jeść do oporu, nie przejadać się, lepsze są małe porcje jedzone normalnie – podczas posiłków, a nie cały czas, od rana do wieczora.
– To największy grzech – obżarstwo. Jakbyśmy na zapas musieli się najeść. A przecież można, zamiast 5 pierogów, zjeść dwa. To samo z kapustą z grzybami, która może być przygotowana na oliwie, a groch bez masła. Praktycznie każdą potrawę można „odchudzić”, a zjedzona w rozsądnych ilościach nie zaszkodzi – dodaje lekarka.
Zamiast tłustych mięs, takich jak wieprzowina czy gęś, lepiej przygotować indyka lub ryby, np. łososia czy dorsza. Można także wypróbować roślinne alternatywy, takie jak tofu. Zamiast masła warto użyć oliwy z oliwek, oleju rzepakowego lub awokado. Świąteczne ciasta i ciasteczka mogą być zrobione na bazie pełnoziarnistej mąki, a zamiast cukru warto sięgnąć po miód, syrop klonowy lub stewię. Zamiast tłustych kremów wybierać opcje z jogurtem naturalnym czy twarogiem.
Alkohol to kolejny element, który nie musi być na świątecznym stole. Ani w postaci nalewek, ani wysokoprocentowych trunków. To trucizna, nawet jeśli spożywana jest w małych ilościach i warto o tym pamiętać. Jeśli pić – to wodę i to w dużych ilościach. Pamiętajmy – co najmniej 2 litry dziennie.
Aktywność fizyczna, codzienna. W czasie świąt może być trudno znaleźć czas na intensywne treningi, ale poranny spacer lub spacer po obiedzie, bez względu na pogodę, pomoże w trawieniu i poprawi samopoczucie. Zamiast siedzieć przy stole lub przed telewizorem przez długie godziny, można zaproponować rodzinie wspólne gry i zabawy na dworze. W lepszej sytuacji są właściciele psów, bo bez względu na pogodę co najmniej 3-4 razy dziennie muszą wyjść z czworonogami. Dla swojego zdrowia to rewelacja.
– Święta mogą być czasem dużego stresu, szczególnie podczas przygotowań czy organizowania spotkań rodzinnych – dodaje lek. Joanna Szeląg, specjalistka medycyny rodzinnej z Białegostoku. – Stres i zmęczenie mogą zrujnować radość świąt, a przecież najmniej ważny jest idealny wygląd stołu czy perfekcyjne prezenty. Warto pamiętać o sobie i starać się dostatecznie odpoczywać, wysypiać po to, by cieszyć się czasem z bliskimi. Bo to, co najcenniejszego możemy podarować bliskim, to własny czas i uwaga. To znacznie wartościowszy prezent niż kolejna zabawka czy szalik. Warto docenić te momenty. Święta to czas radości i nie zapominajmy o tym.

Ciągły pośpiech, zabieganie
Rano kawa i śniadanie
Potem obiad albo lunch
Jak świat zagra to tak tańcz

Nasze życie w ciągłym biegu
Chcieliśmy na święta śniegu
A tu deszcz i zawierucha
Życzę więc pogody ducha

Byś rodzinnie i w spokoju
A nie tylko w ciągłym znoju
W święta trochę się zatrzymał
Mógł pogadać, powspominał

Spędzał czas z radosną miną
Cieszył się ze swą rodziną.
Niechaj marzeń Twych spełnienie
Da Ci Boże Narodzenie!

By problemy znikły wszelkie
Czy malutkie czy też wielkie
Znów pokoju w naszym świecie
No i kasy… w NFZ-ecie!

Radosnych Świąt Bożego Narodzenia oraz Szczęśliwego Nowego 2025 Roku

życzy

Tomasz Zieliński

Prezes LZLR-P

Biel śniegu, krystalicznie czyste górskie powietrze to raj dla amatorów białego szaleństwa. Pakują deski, jedną lub dwie, w zależności od upodobań i pędem na stok. Wprawdzie wiadomo, że sport to zdrowie, ale bywa, że coś pójdzie nie tak, a slalom skończy się wywrotką i urazem. Najbardziej narażony na uraz podczas jazdy na nartach lub snowboardzie jest staw kolanowy. 
Nasze kolano jest bardzo skomplikowaną konstrukcją i uszkodzenie jej daje długotrwałe konsekwencje. Leczenie urazów stawu kolanowego może być zachowawcze lub operacyjne. W każdym przypadku wiąże się z unieruchomieniem. Najważniejszym skutkiem unieruchomienia są zaniki mięśni w unieruchomionej kończynie. Tempo utraty masy mięśnia jest zawrotne. W zaledwie kilka dni po unieruchomieniu dochodzi do spadku masy i siły mięśniowej o 30-60%. Po zabiegach artroskopowych utrata masy i siły mięśniowej wynosi 30%. Po większych zabiegaj ortopedycznych jak endoprotezoplastyka stawu kolanowego deficyt osiąga 60%. 
Jak zminimalizować zatem skutki urazu, unieruchomienia i przyśpieszyć powrót sprawności?
Z pomocą przychodzi rehabilitacja. Kojarzymy ją zwykle z zabiegami stosowanymi po przebytym zabiegu operacyjnym. Jednak często, zwłaszcza w przypadku urazów stawu kolanowego odracza się termin zabiegu i wykonuje rehabilitację przedoperacyjną. Jest to zestaw zabiegów i ćwiczeń, które poprzedzają wykonanie zabiegu. Badania wykazały, że osoby, które przed zabiegiem poddano rehabilitacji przygotowawczej, miały znacząco lepszą funkcję stawu kolanowego, siłę mięśniową i zakres ruchu już w 12 tygodni po zabiegu. Rehabilitacja przedoperacyjna znacznie skraca okres dochodzenia do sprawności i w krótkim czasie umożliwia podjęcie uprawiania sportu. Rehabilitacja przygotowawcza powinna trwać 4-6 tygodni. Każdy uraz oceniany jest indywidualnie i indywidualnie dobierana jest metoda jego leczenia. W przypadkach, kiedy zapada decyzja o szybkim wykonaniu zabiegu dowiedziono, że warto jest choćby na krótko wprowadzić rehabilitację przedoperacyjną. Daje to lepsze efekty niż bierne oczekiwanie na zabieg.
Bardzo często nie jesteśmy w stanie zapobiec utracie masy mięśniowej po operacji. W okresie rekonwalescencji po urazie lub operacji stawu często konieczne jest długie unieruchomienie bez możliwości obciążania. Z uwagi na gojenie się uszkodzonych lub operowanych struktur nie można wykonywać ćwiczeń fizycznych. Stwierdzono, że po urazie więzadła krzyżowego przedniego deficyt siły mięśnia czworogłowego uda może trwać nawet do 2 lat. 
W tej sytuacji dobre efekty daje elektrostymulacja mięśni i trening niedokrwienny.  
Elektrostymulacja mięśni pozwala uzyskać napięcie mięśniowe, nawet jeżeli pacjent sam nie jest w stanie napiąć mięśnia. Dzięki tej metodzie skurcz mięśnia jest znacznie bardziej efektywny. Metoda ta nie tylko ratuje mięsień przed nadmierną utratą masy i siły mięśniowej, ale także poprawia krążenie krwi. Ten dodatkowy mechanizm wpływa na lepsze gojenie się uszkodzonych tkanek, zmniejsza obrzęk, a także redukuje dolegliwości bólowe.
Trening niedokrwienny to kolejna technika zapobiegająca utracie masy mięśnia. Polega on na wykonywaniu ćwiczeń fizycznych w ograniczonym dopływie krwi. Dzięki temu można znacznie zwiększyć siłę i masę mięśniową bez dodatkowego obciążania stawów. Do treningu niedokrwiennego używa się opasek podobnych jak w mankietach aparatów do mierzenia ciśnienia. Opaskę nakłada się na udo, bądź ramię, w zależności od tego, którą kończynę należy poddać ćwiczeniom. Wykonywane ćwiczenia fizyczne w kontrolowanych niedokrwieniu nie są niebezpieczne. Ograniczenie przepływu krwi przez mięsień jest tylko chwilowe, a efekty bardzo korzystne.
Często zapominamy jak ważne w sytuacji urazu jest żywienie. Uraz czy zabieg operacyjny wiążą się ze znacznym zmniejszeniem aktywności fizycznej. Pozostanie na dotychczasowym sposobie żywienia prowadzi do zachwiania równowagi między energią jaką zjadamy, a tą którą wydatkujemy w postaci wysiłku fizycznego. Jest to prosta droga do nadmiarowych kilogramów. Jeżeli zaś za bardzo ograniczymy jedzenie, ujemny bilans energetyczny podczas unieruchomienia spowoduje utratę masy mięśniowej. Odżywianie co do ilości musi być prawidłowo zbilansowane. W diecie rekonwalescenta niezwykle ważna jest odpowiednia ilość białka. Zwiększone spożycie białka zapewnia szybsze gojenie po operacji oraz przybieranie masy mięśniowej, co jest niezwykle ważne zwłaszcza u pacjentów unieruchomionych. Podczas rekonwalescencji optymalna ilość białka powinna wynosić 1,6-2,5 g/kg masy ciała/dobę. Najlepiej jeśli białko jest spożywane w kilku posiłkach po 20-35 g.
Mimo postępu techniki w ortopedii i rehabilitacji warto zadbać o to, by nie było konieczności z nich korzystać. Opieka nad dziećmi, rezygnacja z brawury, a grzaniec dopiero po powrocie ze stoku pozwolą przywieźć z górskiego wypadu wyłącznie miłe wspomnienia.

Małgorzata Stokowska-Wojda

Sezon jesienno-zimowy obfituje w infekcje układu oddechowego. Często są to schorzenia nawracające, a jeśli dotyczą dzieci, stanowią zmorę nie tylko dla nich samych, a również dla ich rodziców. Niepokój związany z kolejnym zachorowaniem pociechy i wynikająca z tego absencja w pracy, znacznie komplikują rzeczywistość. Skłania to opiekunów do poszukiwania cudownego preparatu „na odporność”.
Warto wiedzieć, że na stan układu odpornościowego wpływają czynniki warunkujące ogólną kondycję człowieka. Należą do nich:
1. Dostatecznie długi sen-szczególnie ważny w przypadku młodych osób o dużej aktywności.
2. Właściwy stan odżywienia, zarówno jakościowy jak i ilościowy. Zły stan odżywienia powoduje gorszą odporność i wzrost częstości zachorowań. U niedożywionych dzieci stwierdzono również gorszą odpowiedź po szczepieniach. Jednocześnie badania wykazały, że otyłość również zaburza system odpornościowy. Otyli ludzie, również dzieci, są bardziej podatni na infekcje wirusowe, bakteryjne i grzybicze. Chociaż nie opracowano specjalnej diety poprawiającej odporność, widomo, że diety eliminacyjne z wykluczeniem istotnych produktów spożywczych na odporność wpływają negatywnie. Sposób odżywiania powinien być dobrze zbilansowany jeśli chodzi o jakość składników. Najlepszym, a zarazem najprostszym probierzem pod względem kaloryczności naszego sposobu odżywiania jest waga. Jeżeli masa ciała mieści w normie oznacza, że jemy tyle ile potrzebujemy. Jeżeli wskazówka przesuwa się w prawo, a kilogramów przybywa, warto wprowadzić ograniczenia, by nie dopuścić do dalszych nadmiarowych kilogramów. 
Wiadomo, że bardzo ważnym czynnikiem poprawiającym odporność u maluchów jest karmienie piersią. Znacząco zmniejsza częstość infekcji układu oddechowego, zapaleń ucha środkowego i infekcji układu oddechowego. 
3. Systematyczne uprawianie sportu. Regularny, umiarkowany wysiłek fizyczny zmniejsza częstość infekcji bakteryjnych i wirusowych, a także zwiększa odpowiedź po szczepieniach. Jednak bardzo intensywny wysiłek fizyczny, forsowne treningi, zawody sportowe zwiększa podatność na infekcje. Regularna aktywność fizyczna w ramach lekcji wf w szkole jest czynnikiem wpływającym pozytywnie na odporność dzieci.
4. Zredukowanie ekspozycji na dym tytoniowy. Pomimo ustawowych ograniczeń palenia tytoniu w przestrzeni publicznej, w Polsce problem jest większy niż można przypuszczać. Około 40% polskich dzieci jest narażonych na bierne palenie papierosów. 
Wielu rodziców dzieci często chorujących na infekcje poszukuje złotego środka na odporność, wierząc, że po jego zastosowaniu dziecko przestanie przynosić z przedszkola lub szkoły coraz to nowe bakcyle. W aptekach dostępna jest mnogość preparatów na odporność. Na wiele z nich nie potrzeba recepty. Dzieci otrzymują liczne suplementy diety, a efekt ciągle jest niezadowalający. Nie oznacza to , że żaden z dostępnych preparatów nie jest skuteczny. 

1. Grupą leków o dowiedzionej skuteczności są szczepionki. Oprócz szczepień obowiązkowych, które dziecko otrzymuje zgodnie z kalendarzem szczepień, są szczepionki zalecane. Można je podać dziecku i ochronić przed konkretnymi problemami zdrowotnymi. Ważnym szczepieniem zalecanym jest szczepienie przeciwko grypie. Z uwagi na specyfikę wirusa, konieczne jest szczepienie co roku, ale daje ochronę przed zachorowaniem na grypę i przed jej powikłaniami. Szczepienie przeciwko wirusowi SARS-CoV-2 chroni przed zachorowaniem na COVID-19. Słowo sepsa wywołuje lęk u rodziców. Jest to stan zagrażający życiu zwany zakażeniem krwi lub posocznicą. Przeciwko sepsie zaszczepić się nie można, ale przeciwko bakteriom, które często stanowią jej przyczynę-tak. Powodem sepsy mogą być pneumokoki i meningokoki. Mogą one wywołać zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, a pneumokoki dodatkowo ciężkie zapalenie płuc. Zarówno przeciwko meningokokom jak i pneumokokom istnieją szczepionki, które chronią przed zachorowaniem. Wadą szczepionek zalecanych jest fakt, że trzeba za nie zapłacić. Warto rozważyć, czy dziecku bardziej niż kolejna zabawka potrzebna jest szczepionka-polisa ubezpieczeniowa chroniąca przed groźną chorobą. Wystarczy skontaktować się z lekarzem rodzinnym i zaplanować szczepienia zalecane dziecka. Często kwota, jaką wydajemy na odpornościowe suplementy przewyższa cenę szczepionki dającą pewność efektu.
2. Ostatnio tytuł „Królowej Witamin” przypadł w udziale witaminie D. O jej udziale w mineralizacji kości wiadomo było od dawna, ale odgrywa ona znaczącą rolę w procesach odpornościowych. Właściwy poziom witaminy D, zwłaszcza u dzieci skutkuje zmniejszeniem częstości infekcji układu oddechowego. Według aktualnych wytycznych witamina D powinna być podawana dzieciom do 18 roku życia.
3. Wiele pozytywnych recenzji zebrały w ostatnim czasie probiotyki. Zawarte w nich przyjazne organizmowi ludzkiemu bakterie nie tylko „blokują” miejsce w jelitach i utrudniają osiedlanie się bakterii chorobotwórczych. Działają również czynnie na układ odpornościowy: działają stymulująco na niektóre limfocyty, zwiększają liczbę niektórych limfocytów a także immunoglobulin. Stwierdzono, że probiotyki powodują spadek ilości zachorowań na infekcje układu oddechowego, skrócenie czasu trwania choroby, ograniczenie zużycia antybiotyków i mniejszą ilość dni opuszczonych w szkole.
4. Korzystny wpływ na procesy odpornościowe mają glukany. Jest to grupa związków organicznych stanowiących składniki budulcowe niektórych bakterii, glonów, zbóż i grzybów (zwłaszcza boczniaka ostrygowatego i drożdży). Glukany zmniejszają częstość i czas trwania przeziębień i ostrych infekcji dróg oddechowych. Stwierdzono też, że właściwości działania na odporność mają wysoko oczyszczone preparaty glukanowe.
5. Szczególną grupą preparatów są lizaty bakteryjne. Są to leki i w większości dostępne są na receptę. Nawet te, które można kupić bez recepty powinny być podawane po konsultacji z lekarzem. Lizaty bakteryjne są mieszaniną białek różnych bakterii, które najczęściej wywołują infekcje dróg oddechowych. Preparatem tym nie można wywołać choroby, bo nie zawiera on drobnoustrojów, a jedynie ich białkowe fragmenty potrzebne do wytworzenia odporności. Lizaty bakteryjne są rodzajem poliwalentnych szczepionek stosowanych doustnie, a czasem donosowo. W badaniach potwierdzono ich skuteczność w redukcji częstości zakażeń bakteryjnych i skrócenia czasu trwania choroby. Badania wykazały również, że są to leki bezpieczne. Szczególnie polecane u osób z nawrotowymi infekcjami układu oddechowego. Jednak ich skuteczność jest mniejsza u dzieci narażonych na zanieczyszczenia środowiskowe np. dym tytoniowy czy smog.
6. Korzystny wpływ na odporność potwierdziły badania suplementacji siary bydlęcej (colostrum). Działa ona pozytywnie w przypadku biegunek zakaźnych i infekcji układu oddechowego. Skraca czas trwania choroby i łagodzi jej objawy. Badania były przeprowadzane między innymi na grupie sportowców.
7. DHA-kwas dokozaheksaenowy jest jednym z kwasów Ω-3. Jest bardzo ważnym czynnikiem poprawiającym odporność. Udowodniono, że kwasy Ω-3, szczególnie DHA, stymulują komórki odporności wrodzonej, produkcję przeciwciał i nabywanie pamięci immunologicznej. DHA jest rzadkim składnikiem diety. Jego źródłem są algi, tłuste ryby morskie odżywiające się algami, olej rybi a w mniejszym stopniu jaja i orzechy. Jedynym objawem niepożądanym stosowania DHA jest nieprzyjemny rybi smak w ustach po jego zażyciu. Warto wiedzieć, że olej rybi i tran to nie to samo. Tran jest olejem rybim pozyskiwanym z ryb dorszowatych. Z uwagi na szeroką dostępność tranu w sprzedaży, lepiej wybierać te preparaty, które mają status leku. Gwarantuje to większą pewność składu i stabilności preparatu.
Na rynku znajduje się ogromna ilość suplementów, które reklamowane są jako środki poprawiające odporność, ale w większości przypadków nie przeprowadzono żadnych badań z udziałem tych środków, które potwierdziłyby ich skuteczność. Wybierając specyfik wśród licznych możliwości warto zdecydować się na ten, którego pozytywne działania potwierdziły badania, albo skonsultować się z lekarzem rodzinnym.

Małgorzata Stokowska-Wojda

Małgorzata Stokowska-Wojda z „Złotym Piórem”
14 grudnia 2024 roku w siedzibie Lubelskiej Izby Lekarskiej odbyła się uroczysta gala wręczenia nagród VIII Ogólnopolskiego Konkursu Poetycko-Literackiego „Lekarze dzieciom”. Konkurs, który niezmiennie cieszy się dużym zainteresowaniem, zgromadził prace z całej Polski.
Małgorzata Stokowska-Wojda, specjalistka medycyny rodzinnej z Łaszczowa, zdobyła „Złote Pióro” w kategorii proza za bajkę „Czy pingwiny śpiewają?”. Nagroda ta stanowi wyjątkowe wyróżnienie i potwierdzenie jej literackiego talentu. 
Małgorzata Stokowska-Wojda od lat z sukcesem łączy medycynę z literaturą. Mieszka i pracuje w Łaszczowie na Lubelszczyźnie, prowadząc ośrodek zdrowia i podtrzymując rodzinną tradycję. Jest również aktywnie związana z Porozumieniem Zielonogórskim, za co została uhonorowana nagrodą „Szmaragd Federacji Porozumienia Zielonogórskiego”.
Pisała od zawsze, a swoją literacką przygodę rozpoczęła w liceum pod pseudonimem Katarzyna Bartecka. Dziś jej twórczość – pełna emocji, liryzmu i humoru – cieszy się uznaniem zarówno krytyków, jak i czytelników.
W dorobku Małgorzaty Stokowskiej-Wojdy znajdują się:
           • „Ultrasonografia wiersza” – tomik, który zdobył duże uznanie i doczekał się drugiego wydania. Dbałość o detale, jak kolory Dopplera na okładce, pokazuje jej wrażliwość i dbałość o symbolikę.
           • „Nauki nieścisłe” – zbiór wierszy pełen subtelności i poetyckiej refleksji.
Twórczość Małgorzaty Stokowskiej-Wojdy obejmuje także utwory dla dzieci. Napisała m.in. bajkę „O Witku, smoku opodeldoku i Wietrze z Bloków” dla swojego wnuka.
Małgorzata Stokowska-Wojda podkreśla, że inspirację czerpie z życia codziennego, relacji międzyludzkich oraz detali, które wielu umykają. Jej utwory, takie jak „Amazoniada”, często wymagają nie tylko przeczytania, ale i „zobaczenia”, by w pełni zrozumieć ich przesłanie. Tworzy również wiersze satyryczne, które powstają spontanicznie i są dowodem jej znakomitego poczucia humoru.
Podczas gali, oprócz „Złotego Pióra” Małgorzaty Stokowskiej-Wojdy, nagrodzono także Jana Stanisława Kamyka Kamieńskiego, który otrzymał „Złote Pióro” w kategorii poezja za utwór „Dyskoteka”.

Wiosna e–zdrowia i koordynacji na Lubelszczyźnie - Edycja IV 

                Opieka koordynowana, e-zdrowie, profilaktyka   

SOBOTA 26 kwietnia 2025 r.

8:30 - 9:30 – Rejestracja uczestników

9:30 – 10:00 - Zlecenia na wyroby medyczne w POZ

Marek Sobolewski 

10:00 - 10:15 – Oficjalne rozpoczęcie konferencji 

Tomasz Zieliński

10:15 – 10:40 – POZ – jak to widzi NFZ?

Paweł Piróg - Dyrektor Lubelskiego OW NFZ 

10:40 - 11:00 – Nowości w e-zdrowiu w 2025 roku 

Małgorzata Olszewska – Dyrektor Centrum e-Zdrowia 

11:00 - Sesja diabetologiczna

11:00 - 11:20 - Pacjent na wczesnym etapie cukrzycy typu 2 w gabinecie diabetologa (wykład sponsorowany przez Boehringer Ingelheim)

Beata Matyjaszek-Matuszek

11:20 - 11:50 - Monitorowanie pacjenta chorego na cukrzycę za pomocą dostępnych, refundowanych narzędzi w praktyce POZ (wykład sponsorowany przez Abbott)

Grzegorz Dzida, Marek Sobolewski

11:50 - 12:10 - Choroby metaboliczne jako problem populacyjny XXI wieku (wykład sponsorowany przez Roche Diagnostics)

Anna Jeznach Steinhagen

12:10 - 12:30 – Możliwości diagnostyczne w zakresie HCV w budżecie powierzonym

Tomasz Zieliński

12:30 – Sesja pulmonologiczno-alergologiczna

12:30 - 12:50 - Kierowanie pacjenta do leczenia biologicznego astmy ciężkiej – kiedy, jak i dlaczego warto? (wykład sponsorowany przez AstraZeneca)

Marek Michnar

12:50 - 13:10 – Wyprzedź zaostrzenie POChP –kiedy reagować w gabinecie POZ? (wykład sponsorowany przez AstraZeneca)

Anna Grzywa-Celińska

13:10 - 13:30 - Diagnozowanie alergii w gabinecie lekarze POZ - jak interpretować wyniki badań (wykład sponsorowany MDT)

Marta Rachel

13:30 - 14:00 – Możliwości terapeutyczne w zakresie HCV (wykład sponsorowany przez AbbVie)

Krzysztof Tomasiewicz

14:00 - Lunch

15:30 - 16:00 – Pacjent z przewlekłą niewydolnością żył w gabinecie POZ- kiedy współpracować z poradnią chirurgii naczyniowej? (wykład sponsorowany przez Jobst)

Jan Jakub Kęsik

16:00 - 16:20 – Szczepienia p/HPV w POZ - realizacja i rozliczenia

Tomasz Zieliński

16:20 - 16:40 – Możliwości diagnostyczne w zakresie HCV w budżecie powierzonym (wykład sponsorowany przez AbbVie)

Tomasz Zieliński

16:40 - 17:30 – Nowe możliwości opieki nad pacjentem w POZ

Tomasz Zieliński

17:30 - 18:30 - POZ- ścieżka kariery dla młodych lekarzy?

Tomasz Zieliński

Wiosna e–zdrowia i koordynacji na Lubelszczyźnie - Edycja IV

Opieka koordynowana, e-zdrowie, profilaktyka

NIEDZIELA 27 kwietnia 2025 r.

10:00 - 11:00 – Cyfryzacja Rynku Zdrowia – niekończące się wyzwania …!

Piotr Wachowiak, Tomasz Bogus

11:00 - 11:20 - Przewlekła choroba nerek: 5 kluczowych przesłanek dla lekarzy POZ (wykład sponsorowany przez AstraZeneca) 

Mateusz Babicki

11:20 - 11:40 – Rewolucja w chorobie refluksowej – nowe rekomendacje PTMR (wykład sponsorowany przez PRO.MED.PL)

Mateusz Babicki

11:40 - 12:25 – Zapalenia tarczycy w opiece koordynowanej

Marta Dudzińska

12:25 - 14:00 – Moje Zdrowie – nowy program profilaktyczny

Tomasz Zieliński

14:00 – Lunch

15:30 - 16:15 – Efektywne wykorzystanie umowy POZ

Tomasz Zieliński

16:15 - 17:00– Praktyczna realizacja opieki koordynowanej - wymiana doświadczeń

Marek Sobolewski, Tomasz Zieliński

 *SOBOTA 26 kwietnia 2025 r. 

20:30 - Uroczysta kolacja przy muzyce w tle 

*Źródło finansowania wydarzeń o charakterze rozrywkowym nie pochodzi od innowacyjnych firm farmaceutycznych będących członkami INFARMA, lecz ze środków własnych organizatora Lubelskiego Związku Lekarzy Rodzinnych - Pracodawców 

* Lubelski Związek Lekarzy Rodzinnych - Pracodawców oświadcza, że udział osób towarzyszących nie zostanie sfinansowany ze środków pochodzących od firm członkowskich Izby POLMED lub MedTech Polska 

Formularz rejestracyjny

Konferencja 26.04.2025 r. – 27.04.2025 r. Hotel Victoria Lublin

„Wiosna e-zdrowia i koordynacji na Lubelszczyźnie” 2025 r.

w celu zarezerwowania miejsca prosimy o wypełnienie formularza i dokonanie opłaty

Imię i nazwisko

PESEL (tylko w przypadku prośby o wystawienie faktury na osobę fizyczną)

Numer prawa wykonywania zawodu

Jestem uprawniony/a do wypisywania recept: TAK/NIE

Telefon

E-mail

Nazwa reprezentowanego podmiotu

Adres reprezentowanego podmiotu

NIP reprezentowanego podmiotu

Województwo

Informacje dodatkowe

·       nocleg TAK/NIE

jeżeli TAK:

- z piątku na sobotę TAK/NIE (nocleg na własny koszt)

- z soboty na niedzielę TAK/NIE

·       uczestnictwo w dwóch dniach konferencji TAK/NIE

Jeżeli NIE to prosimy o podanie dnia udziału …......................................

·       uczestnictwo w kolacji w sobotę TAK/NIE

·       osoba towarzysząca TAK/NIE

jeżeli TAK:

Imię i nazwisko osoby towarzyszącej …............................................................

Koszt uczestnictwa:

Ø  członek LZLR-P - 200 zł

Ø  członek LZLR-P wraz z osobą towarzyszącą - 400 zł

Ø  osoba spoza LZLR-P - 850 zł

Ø  osoba spoza LZLR-P wraz z osobą towarzyszącą - 1500 zł

Opłata za osobę towarzyszącą obejmuje zakwaterowanie z soboty na niedzielę i wyżywienie.

Prosimy o przesłanie wypełnionego (elektronicznie bądź w formie skanu) formularza do 25 marca 2025 r. na adres Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Ilość miejsc ograniczona.

Po przesłaniu formularza należy dokonać wpłaty na numer konta 28194010763032512000910000

Tytuł wpłaty „Imię i nazwisko Wiosna e-zdrowia i koordynacji na Lubelszczyźnie 2025”

Po zweryfikowaniu wpłaty zostanie wystawiona faktura i wysłana na adres mailowy podany w formularzu.

W przypadku rezygnacji z uczestnictwa w konferencji na dwa dni lub w przeddzień dokonana wpłata nie zostanie zwrócona.

W przypadku nieobecności na konferencji pokrywają Państwo koszty noclegu.

*Program pozamerytoryczny (rozrywkowy) nie zostanie sfinansowany ze środków pochodzących od firm członkowskich Izby POLMED lub MedTech Polska, lecz ze środków własnych organizatora Lubelskiego Związku Lekarzy Rodzinnych – Pracodawców

*Lubelski Związek Lekarzy Rodzinnych - Pracodawców oświadcza, że udział osób towarzyszących nie zostanie sfinansowany ze środków pochodzących od firm członkowskich Izby POLMED lub MedTech Polska

20-lecie Federacji Porozumienia Zielonogórskiego: gala jubileuszowa podsumowująca dwie dekady działalności
29 listopada w Warszawie odbyła się uroczysta gala kończąca obchody 20-lecia Federacji Porozumienia Zielonogórskiego. Wydarzenie towarzyszyło konferencji „Praktyczne wytyczne i standardy w opiece koordynowanej”, zorganizowanej we współpracy z Wydawnictwem Termedia. Kierownikiem merytorycznym wydarzenia była dr hab. Agnieszka Mastalerz-Migas prof. Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.
W jubileuszowej gali uczestniczyło blisko 300 osób, w tym założyciele i wieloletni członkowie Federacji. Wśród zaproszonych gości znaleźli się także senatorowie, posłowie, przedstawiciele Rzecznika Praw Pacjenta reprezentanci Ministerstwa Zdrowia, Narodowego Funduszu Zdrowia, Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy, Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej, Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce a także organizacji pacjenckich, pracodawców oraz instytucji współpracujących z Porozumieniem Zielonogórskim.
Spotkanie uświetnił Maciej Woroch, korespondent „Faktów” TVN, który podzielił się swoimi wspomnieniami z dwóch dekad pracy dziennikarza, opowiadając o relacjach dotyczących zdrowia, które przygotowywał zarówno w Polsce, jak i za granicą.
Podsumowanie dwóch dekad działalności Federacji
Prezes Federacji, Jacek Krajewski, przedstawił historię Porozumienia Zielonogórskiego na tle wydarzeń w Polsce w ciągu ostatnich 20 lat. Na scenie pojawił się również Marek Twardowski, wiceprezes PZ i były wiceminister zdrowia, który mówił o najważniejszych sukcesach negocjacyjnych Federacji. Wskazał także kluczowe wyzwania, przed którymi stoi obecnie POZ, w tym konieczność uporządkowania ustawy refundacyjnej.
Złote Odznaki Federacji Porozumienia Zielonogórskiego
Szczególnym punktem gali było wręczenie wyróżnień osobom, które w sposób szczególny przyczyniły się do rozwoju Federacji oraz Podstawowej Opieki Zdrowotnej. Nagrody te trafiły do osób zaangażowanych od samego początku istnienia Federacji, które przez swoją pracę i pasję znacząco przyczyniły się do jej rozwoju. Wyróżnienia te otrzymali:
Elżbieta Protasiewicz, Teresa Dobrzańska-Pielichowska, Ryszard Fedyk, Violetta Fiedler-Łopusiewicz, Danuta Garbacka-Makowiecka, Daniel Kowalczyk, Leszek Kryczka, Magdalena Muras-Skudlarska, Wojciech Pacholicki, Marek Sobolewski, Adam Tomczyk, Andrzej Zapaśnik.
Srebrne Odznaki Federacji Porozumienia Zielonogórskiego
Przyznano również Srebrne Odznaki PZ. Trafiły one do osób, które od ponad 10 lat z zaangażowaniem wspierają działania Federacji. Otrzymali je:
Honorata Błaszczyk, Marzena Bromirska, Zbigniew Dusza, Janusz Dubaniowski, Janusz Franasik, Renata Grabowska, Bartosz Hajncz, Lech Kaftański, Barbara Kozak, Beata Koszewska-Jóźwiak, Jarosław Kowalski, Katarzyna Kowalik, Wojciech Lewenstam, Joanna Misiewicz, Jerzy Muśko, Grzegorz Muszyński, Piotr Polański, Katarzyna Sadurska, Joanna Szeląg, Wioletta Szafrańska-Kocuń, Ewa Zakrzewska, Artur Żerkowski.
Szmaragdy 20-lecia Porozumienia Zielonogórskiego
Wyjątkowe wyróżnienie – Szmaragdy 20-lecia – wręczono osobom i organizacjom szczególnie zasłużonym dla rozwoju Federacji oraz podstawowej opieki zdrowotnej. Wśród laureatów znaleźli się:
Mirona Flisikowska-Wilczek, Kinga Gajda, Agnieszka Kalinowska, Marlena Kozioł, Andrzej Paciorkowski, Pracodawcy Zdrowia, Iwona Wójcik, Roman Żuralski, Natalia Baran.
Nagroda specjalna dla Tomasza Zielińskiego
Prezes Jacek Krajewski przyznał również nagrodę specjalną Tomaszowi Zielińskiemu, wiceprezesowi PZ, za jego wybitny wkład w funkcjonowanie Federacji. 
– Tomasz Zieliński to jedna z najpracowitszych i najbardziej zaangażowanych osób, jakie miałem przyjemność spotkać w ciągu 20-lat pracy na rzecz poprawy systemu ochrony zdrowia – podkreślił Krajewski.

Wiele młodych par czeka na narodziny potomka z niepokojem i radością. Kiedy maluch przyjdzie na świat, rodzice podporządkowują mu swoje życie i są gotowi nawet na zdjęcie gwiazdki z nieba. Dbając o małego, ale najważniejszego członka rodziny warto zwrócić uwagę, że niektóre wyrzeczenia nie przyniosą dziecku pożytku, za to mogą być szkodliwe dla karmiącej go piersią mamy.
Powszechnie wiadomo, że rośnie ilość chorób o podłożu alergicznym i ma to ścisły związek z rozwojem cywilizacji. Troskliwi rodzice często powodu uciążliwych zachowań dziecka upatrują w alergii. Niepokój, płaczliwość dziecka, kolka niemowlęca, luźne stolce, wysypka często bywają wiązane przez rodziców z alergią. W takich sytuacjach mama malucha stosuje dietę eliminującą potencjalnie uczulające składniki . Powszechną praktyką jest stosowanie restrykcyjnych diet eliminacyjnych przez matki karmiące prewencyjnie, by uchronić malucha przed alergią nie narażając go na kontakt z prawdopodobnym alergenem. Stosowanie diet eliminacyjnych przez polskie matki karmiące jest powszechną, szkodliwą praktyką pozbawiającą dietę matki wielu wartościowych i bardzo potrzebnych składników.
Kobieta w okresie ciąży i karmienia powinna stosować zdrową zbilansowaną dietę. Składniki żywienia matki zwykle nie mają wpływu na skład mleka, a tym bardziej nie można ich wiązać z objawami u dziecka. 
Istnieją substancje, których kobiety karmiące piersią powinny bezwzględnie unikać. Są to:
1. Substancje odurzające.
2. Alkohol.
3. Nikotyna.
4. Niektóre leki.
5. Pokarmy, których nie może jeść matka z powodu własnych problemów zdrowotnych (np. cukrzycy, celiakii czy alergii pokarmowej).
Bardzo często stosując restrykcyjną dietę eliminacyjną kobiety wykluczają z jadłospisu ważne produkty. Stwarza to nie tylko ryzyko niedoboru i niedożywienia matki, ale działa również ujemnie na jej komfort psychiczny.
Stwierdzono, że matki karmiące poddane rygorystycznej diecie:
1. Mają zmniejszone ilości wytwarzanego mleka.
2. Karmią krócej, rezygnując z karmienia piersią.
3. U skrajnie niedożywionych matek notowano duże negatywne zmiany w składzie mleka związane z niedoborem istotnych czynników oraz wzrost częstości zapaleń piersi.
4. Nieprawidłowa dieta matki wpływa ujemnie na skład bakterii bytujących w jej jelitach, a pośrednio również na mikrobiotę (bakterie jelitowe) dziecka.
5. Mają większe ryzyko depresji nie tylko z powodu objawów u dziecka, ale z powodu ciągłej obawy, by nie zjeść czegoś, co mogłoby być dla dziecka potencjalnie szkodliwe.
Do najczęściej eliminowanych z diety kobiety karmiącej produktów należą:
1. Mleko krowie i jego przetwory (rzadziej mleko kozie czy owcze).
2. Jaja.
3. Czekolada.
4. Orzeszki ziemne.
5. Cytrusy.
6. Gluten.
Badania dowiodły, że prewencyjna eliminacja alergenów z diety matki karmiącej nie zmniejsza ryzyka wystąpienia alergii u dziecka. Co więcej, obecność obcych alergenów w pokarmie jest dla dziecka korzystna i ma znaczenie dla wytwarzania tolerancji immunologicznej. Oznacza to, że układ immunologiczny dziecka nie reaguje na antygen reakcją uczuleniową.
Szacuje się, że wśród niemowląt karmionych wyłącznie piersią odsetek alergii nie przekracza 0,5%. Wiadomo też, że dzieci matek stosujących dietę eliminacyjną częściej cierpią na alergię niż mam odżywianych prawidłowo.
Obserwacje i analiza żywienia kobiet karmiących jednoznacznie wykazały, że mleko kobiece chroni dziecko przed alergią, a nie je na nią naraża. Jednocześnie restrykcyjne diety eliminacyjne u matki karmiącej szkodzą nie tylko jej, ale również dziecku.

Małgorzata Stokowska-Wojda