W myśl aktualnego od tysięcy lat przysłowia „Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu” problem w tym, by wybrać tę najwłaściwszą. Dotyczy to nie tylko aktywności turystycznych, ale również kierunków leczenia. Wybór właściwej drogi terapeutycznej pozwala zwiększyć szanse na sukces. W każdej chorobie, również w łuszczycy, tych dróg jest kilka a wciąż pojawiają się nowe. Wybór często nie jest łatwy.

Łuszczyca jest częstą przewlekłą chorobą zapalną. Jej najbardziej charakterystycznym objawem są zmiany skórne przede wszystkim na łokciach, kolanach, skórze owłosionej głowy, ale mogą też zajmować rozległe obszary skóry. Na skórze pojawiają się miejsca nadmiernego zrogowacenia, które złuszczają się w postaci srebrnych łusek. Pod zrogowaciałym naskórkiem skóra jest zmieniona i przybiera postać różowych plam. Każdy ruch chorego sprawia, że ze zmienionych miejsc na skórze osypują się płatki naskórka podobne do dobrze znanego łupieżu.

Wykazano, że obniżenie jakości życia u osób z łuszczycą jest porównywalne do cierpiących na cukrzycę, choroby układu krążenia a nawet choroby nowotworowe. Z uwagi na socjoekonomiczne skutki tego zjawiska Światowa Organizacja Zdrowia uznała łuszczycę za jeden z ważniejszych problemów zdrowotnych współczesnego świata.

Skórne zmiany łuszczycowe oprócz okresów remisji miewają epizody zaostrzenia, które wymagają leczenia szpitalnego. Jednak łuszczyca nie jest jedynie chorobą skóry.

Często towarzyszą jej:

1. Łuszczycowe zapalenie stawów (może doprowadzić do kalectwa w zakresie układu ruchu).
2. Zespół metaboliczny lub jego składowe (otyłość brzuszna, nadmiar cholesterolu i trójglicerydów we krwi, nadciśnienie tętnicze, podwyższony poziom glukozy we krwi lub leczona cukrzyca typu 2).
3. Depresja.
4. Niealkoholowe stłuszczenie wątroby.
5. Choroba Leśniowskiego-Crohna (zapalenie jelita grubego)

Istotą łuszczycy jest nadmierna produkcja i różnicowanie komórek naskórka, które jest odpowiedzią na aktywację układu immunologicznego. Na zachorowanie i przebieg choroby ma wpływ współdziałanie czynników immunologicznych, podłoża genetycznego pacjenta i czynników środowiskowych. Przewlekły stan zapalny w łuszczycy ma daleko idące konsekwencje. Badania wykazały, że osoby z ciężką postacią łuszczycy mają o przynajmniej 50% większe ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego.

Wybór metody leczenia łuszczycy zależy od wielu czynników, jednak najważniejszym z nich jest postać choroby i ciężkość jej przebiegu.

Postać łagodna zwykle jest leczona miejscowo (maści, kremy i płyny).

Dobór leczenia łuszczycy w postaci umiarkowanej zależy od takich okoliczności jak:

1. Wiek rozrodczy.
2. Aktywność zawodowa chorych.
3. Spożywanie alkoholu.
4. Choroby współistniejące.
5. Przyjmowane leki.
6. Dostępność leków.
7. Bezpośrednie i pośrednie koszty leczenia.
8. Skuteczność dotychczas stosownych form leczenia.

Metody leczenia umiarkowanych i ciężkich postaci łuszczycy obejmują:

1. Fototerapię.
2. Klasyczne leczenie ogólnoustrojowe.
3. Leki biologiczne.

Szczególne zainteresowanie budzi ta ostatnia grupa leków. Została ona wprowadzona dzięki postępowi w zrozumieniu roli zaburzeń immunologicznych (odpornościowych) i odkryciom genetycznym. Badania pozwoliły na identyfikację genów o niewielkim, ale rzeczywistym udziale w powstawaniu choroby. Wpływają one na skomplikowane procesy regulujące układ immunologiczny i przebieg procesów zapalnych.

Leki biologiczne są dużymi cząsteczkami naśladującymi funkcję naturalnych białek organizmu ludzkiego. Ich mechanizm działania ukierunkowany jest na zmianę wadliwie funkcjonującego elementu układu immunologicznego.

Produkcja leków biologicznych jest oparta o bardzo skomplikowane technologie. Cząsteczki leku wiążą się z innymi białkami w układzie krążenia lub w tkankach.

W użyciu są leki :

1. Przeciwciała chimeryczne- składające się w 25% z elementu mysiego i 75% białka odpowiadającego ludzkiemu.
2. Przeciwciała humanizowane- zawierające jedynie 10% elementu mysiego i 90% białka odpowiadającego ludzkiemu.
3. Najnowsza generacja -przeciwciała ludzkie, które nie zawierają białek mysich.

Obecnie w Polsce używa się leków biologicznych zarejestrowanych do leczenia łuszczycy plackowatej i łuszczycowego zapalenia stawów.

Badania wykazały wyższość leczenia biologicznego nad leczeniem klasycznym łuszczycy. Wynika to z dużej skuteczności zarówno krótko- jak i długoterminowej leków biologicznych.

Ponadto w przeciwieństwie do leków klasycznych nie wykazują one toksycznego działania na narządy wewnętrzne. Brak skuteczności jednego leku biologicznego nie wyklucza włączenia innego leku z tej samej grupy u tego samego chorego.

Jako objawy niepożądane po podaniu leku biologicznego mogą wystąpić:

1. Skórne odczyny zapalne w miejscu wstrzyknięcia leku( najczęstszy odczyn niepożądany).
2. Przewlekła terapia może zwiększyć ryzyko infekcji wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, najczęściej zakażeń górnych dróg oddechowych.
3. Istnieje ryzyko uaktywnienia utajonej gruźlicy.

Przeciwwskazaniem do zastosowania leczenia biologicznego jest:

1. Aktualne i przebyte choroby rozrostowe (rozpoznane do 5 lat przed rozpoczęciem terapii biologicznej).
2. Gruźlica, w tym bezobjawowa.
3. Borelioza.
4. Zakażenie HIV.
5. Wirusowe Zapalenie Wątroby. W przypadku Wirusowego Zapalenia Wątroby typu B od terapii biologicznej dyskwalifikuje również przebyta choroba z uwagi na ryzyko uczynnienia wirusa.

Olbrzymie zainteresowanie budzi grupa leków biopodobnych, które są tańsze od biologicznych leków innowacyjnych, ale korzyści i zagrożenia z tytułu ich stosowania ciągle są jeszcze przedmiotem dyskusji.

W Polsce dostępność chorych z ciężką postacią łuszczycy do tej nowoczesnej terapii jest jednak ograniczona, co jest spowodowane głównie względami ekonomicznymi.

Leczenie jest prowadzone w oparciu o program „Leczenie ciężkiej łuszczycy plackowatej”. Pacjent jest kwalifikowany do programu przez Zespół Koordynacyjny do Spraw Leczenia Biologicznego Łuszczycy Plackowatej. Kwalifikacja do leczenia łuszczycowego zapalenia stawów opiera się na opinii Zespołu Koordynacyjnego do Spraw Leczenia Biologicznego w Chorobach Reumatycznych w ramach programu „Leczenie łuszczycowego zapalenia stawów o przebiegu agresywnym”.

Z jednej strony programy te umożliwiają zastosowanie leków biologicznych w najcięższych postaciach łuszczycy, z drugiej strony określają restrykcyjne kryteria kwalifikacji do nowoczesnej terapii, co sprawia, że wielu chorych mimo niewątpliwych wskazań nie może być w ten sposób leczonych.

Małgorzata Stokowska-Wojda

Koleżanki i Koledzy, 

W związku z kończącym się w dniu 30 czerwca br. okresem kontraktowania świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej Zarząd Funkcyjny Federacji Porozumienie Zielonogórskie informuje, że przedstawione na następny okres kontaktowania warunki finansowania POZ nie spełniają naszych oczekiwań. Brak uwzględnienia specyfiki funkcjonowania tego segmentu ochrony zdrowia, a w szczególności coraz słabszej motywacji do pracy tu lekarzy w każdym wieku, spowoduje narastający niedobór kadr, co będzie skutkować ograniczoną dostępnością pacjentów do medyków, zwłaszcza w mniejszych ośrodkach. Brak konsekwencji postępowania w zakresie wzmacniania POZ spowoduje nakręcanie spirali chaotycznego operowania środkami przeznaczonymi na finansowanie świadczeń i zmierza ku metodzie „gaszenia pożarów”, czyli przeznaczania pieniędzy nie tam, gdzie są one najbardziej potrzebne, tylko tam, gdzie jest silniejszy lobbing czy presja.

Koleżanki i Koledzy,

Ze względu na dobro pacjentów, tym razem,  przystępujemy do pracy bez zakłóceń w funkcjonowaniu naszych placówek od początku lipca. Okres, na jaki zawieramy teraz umowę - to trzy miesiące, czyli do końca września 2018r. Uważamy nasze obecne negocjacje za zawieszone, ale nie zakończone. Już wkrótce wrócimy do nich, ponieważ problem pozostał,  a jego rozwiązanie musi nastąpić jeszcze w tym roku (do 1 października).

Realnie mamy wzrost stawki kapitacyjnej o 25 groszy czyli z wagami ok. 40gr oraz aneks na 3 miesiące. 

O resztę musimy zawalczyć w ciągu tych 3 miesięcy.

Za Zarząd Funkcyjny Federacji Porozumienie Zielonogórskie

Jacek Krajewski

Prezes

Cukrzyca jest chorobą cywilizacji. W Polsce cierpi na nią blisko 3 mln ludzi, ich ilość wzrasta. Według szacunków Banku Światowego cukrzyca stanowi drugie po Chorobie Niedokrwiennej Serca obciążenie ekonomiczne społeczeństwa. Na te nakłady składają się nie tylko koszty diagnostyki i leczenia cukrzycy, w tym leczenia jej powikłań. Istotną część stanowią koszty wynikające z przedwczesnego zaprzestania działalności zawodowej i niezdolności do pracy, a w konsekwencji świadczenia rentowe i bezrobocie, które szczególnie dotkliwie dotyka osoby chorujące na cukrzycę.

Skala bezrobocia wśród chorujących na cukrzycę jest ponad dwukrotnie wyższa niż wśród zdrowych, a wynikająca z tego ich gorsza sytuacja ekonomiczna może utrudnić właściwą kontrolę choroby.

Leki stosowane współcześnie w terapii cukrzycy, jak i rosnąca świadomość pacjentów w zakresie samokontroli prowadzą do coraz skuteczniejszego kontrolowania choroby, coraz później występujących powikłań. Coraz dłużej chorzy na cukrzycę czują się dobrze i mogą być aktywni zawodowo. Sam fakt chorowania na cukrzycę nie czyni z tej osoby pracownika gorszej jakości. Jednak niebagatelną rolę odgrywają warunki miejsca pracy.

Priorytetem w leczeniu cukrzycy jest wyrównanie poziomu glukozy, co przeciwdziała powikłaniom, niejednokrotnie bardzo ciężkim. Stwierdzono, że wiele osób z cukrzycą rezygnuje z pracy zawodowej, ponieważ nie jest w stanie pracując należycie kontrolować choroby.

Przeprowadzono badania dotyczące pracy osób z cukrzycą. Szczególne kontrowersje budził problem pracy w trybie zmianowym, która wydaje się być niemożliwa do pogodzenia z dobrym wyrównaniem cukrzycy. Badania wykazały, że osoby, które mają możliwość właściwego postępowania z cukrzycą w godzinach pracy, nie odnotowują pogorszenia wyrównania cukrzycy i nie muszą rezygnować z aktywności zawodowej.

Dobre warunki w zakładzie pracy (możliwość wykonania pomiaru glukozy, spożycie dodatkowego posiłku na wypadek niedocukrzenia, planowanie wysiłku fizycznego) pozwalają przy odpowiedniej edukacji pacjenta na pracę nawet w trybie zmianowym bez uszczerbku na zdrowiu.

Okazało się, że odpowiedzialny pacjent z cukrzycą w zakładzie pracy świadomym jego potrzeb i otwartym na nie może być w pełni wydajnym, cenionym pracownikiem.

Wychodząc na przeciw wyzwaniom pod egidą Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego przy współudziale reprezentantów środowiska:

- medycznego

- chorych

- i pracodawców

powstała

KARTA PRAW I OBOWIĄZKÓW PRACODAWCY I PRACOWNIKA.

Prawa i obowiązki pracownika z cukrzycą:

1. Każdy chorujący na cukrzycę powinien być świadomy, że efektywna kontrola cukrzycy odbywa się zarówno w domu, jak i w pracy.
2. Pracownik z cukrzycą obowiązany jest przestrzegać w pracy tych samych zasad, jakie stosuje w celu kontrolowania choroby w domu, tj.: okresowego pomiaru glikemii, przyjmowania leków zgodnie z zaleceniem lekarza, przestrzegania godzin posiłków i stosowania diety.
3. Pracownik z cukrzycą powinien poinformować pracodawcę o chorobie i w miarę możliwości samodzielnie dostosować tryb i godziny pracy tak, aby kontrola choroby była możliwa.
4. Chorujący na cukrzycę powinien być świadomy istnienia przeciwwskazań do wykonywania pewnych zawodów (m.in. pilot, kierowca transportu publicznego, praca na wysokościach, praca wymagająca wyjątkowo intensywnego wysiłku fizycznego) i jeśli zajmuje którekolwiek z tych stanowisk, zawiadomić o tym swojego pracodawcę.
5. Pracownik z cukrzycą powinien poinformować o swojej chorobie najbliższych współpracowników tak, aby w przypadku incydentu hiper- lub hipoglikemii koledzy mogli udzielić mu pomocy we właściwy sposób oraz zadbać o utrzymanie ciągłości wykonywanej pracy.

Prawa i obowiązki pracodawcy:

1. Każdy pracodawca powinien być świadomy, że cukrzyca nie dyskwalifikuje osób z tą chorobą z podejmowania pracy w ramach aktywności zawodowej, a wszelka dyskryminacja pracownika z powodu wystąpienia lub występowania u niego cukrzycy jest niedopuszczalna. Kluczem do zrozumienia sytuacji chorego na cukrzycę jest posiadanie przez pracodawcę podstawowej wiedzy o tej chorobie.
2. Pracodawca, by móc wywiązywać się z ciążących na nim zobowiązań, w tym obowiązku zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, ma prawo i powinien wiedzieć, kto z jego pracowników choruje na cukrzycę.
3. Pracodawca powinien umożliwić pracownikowi z cukrzycą przestrzeganie zasad kontrolowania choroby w miejscu pracy i motywować go do odpowiedzialnego zachowania, gwarantującego bezpieczeństwo pracy choremu, a także jego współpracownikom.
4. Pracodawca powinien, w miarę możliwości, zapewnić pracownikowi z cukrzycą stanowisko, które umożliwia optymalną kontrolę choroby (m.in. możliwość rezygnacji ze zmianowego trybu pracy, krótkie przerwy na dodatkowe posiłki).
5. Pracodawca powinien, w miarę możliwości, zapewnić pracownikowi z nowo zdiagnozowaną cukrzycą inne/równorzędne stanowisko pracy, jeśli dotychczas zajmowane mogłoby wiązać się z zagrożeniem bezpieczeństwa w miejscu pracy lub utrudniało pracownikowi kontrolowanie choroby.
6. Pracodawca powinien, w miarę możliwości, promować w miejscu pracy zasady zdrowego trybu życia, zachęcając pracowników do aktywności fizycznej, zbilansowanej diety oraz poddawania się badaniom profilaktycznym.

Sygnowanie tego dokumentu ma na celu wzmocnienie odpowiedzialności pacjentów, a jednocześnie ich pozycji jako pracowników. Jest to przeciwdziałanie wykluczaniu chorych na cukrzycę z rynku pracy. Realizacja karty zmierza nie tylko do poprawy sytuacji ekonomicznej chorych, ale i wszystkich zdrowych, na których spoczywa koszt świadczeń rentowych i zasiłków. Wiemy jednak, że żaden dokument nie jest w stanie zmienić realiów. Dopiero jego realizacja może przynieść efekty. A realizacja Karty Praw i Obowiązków Pracodawcy i Pracownika zależy od świadomości problemu i szeroko pojętej edukacji prozdrowotnej.

Małgorzata Stokowska-Wojda

Zarząd Porozumienia Zielonogórskiego wyraził głębokie zaniepokojenie ostatnimi zmianami planu  finansowego NFZ. W planie uwzględniono podwyżki dla większości działów ochrony zdrowia za wyjątkiem podstawowej opieki zdrowotnej.

Pominięcie POZ zaburzy ciągłość świadczonych usług. Działanie Funduszu pozostaje w sprzeczności z wcześniejszymi deklaracjami resortu zdrowia dotyczącymi wzmocnienia roli lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej w systemie. 

W imieniu Zarządu Federacji Porozumienie Zielonogórskie

Jacek Krajewski

Prezes Zarządu

Przed nami wielkie święto piłki nożnej, które dla wielu fanów oznacza miesiąc wyjęty z życiorysu. W czasie Mundialu nic nie jest ważniejsze od piłkarskich emocji, codzienne sprawy schodzą na dalszy plan, a rytm dnia wyznaczają godziny meczów i przerwy między nimi (zwykle wypełnione powtórkami najlepszych akcji i komentarzami ekspertów). To może być miesiąc, który dla naszego organizmu będzie naprawdę trudny.

          Po pierwsze emocje. Nie da się ich uniknąć, bo przecież po to oglądamy zmagania na boisku, żeby je przeżywać.

- Emocje, zarówno pozytywne, jak i negatywne, to stres związany z wieloma reakcjami organizmu - tłumaczy Wojciech Pacholicki lekarz rodzinny Porozumienia Zielonogórskiego. - Wpływa przede wszystkim na układ sercowo-naczyniowy i hormonalny. Emocjonujący mecz podnosi ciśnienie, przyspiesza akcję serca i powoduje większe zużycie tlenu. Stres sprzyja również pękaniu blaszek miażdżycowych, co może powodować zawał serca. Oczywiście, nie oznacza to, że każdy zagorzały kibic jest narażony na tak groźne konsekwencje, ale bywa, że właśnie pod wpływem stresu ujawniają się problemy dotąd niezdiagnozowane. Odrobina dystansu jest wskazana zwłaszcza osobom z zaburzeniami ze strony układu krążenia, ale nie zaszkodzi i pozostałym. Nawet najbardziej spektakularna przegrana ulubionego zespołu nie oznacza końca świata. Żartobliwa przyśpiewka „Już za cztery lata Polska będzie mistrzem świata” poniekąd ma medyczne uzasadnienie, bo oznacza, że nie warto za bardzo się przejmować.

          Po drugie dieta. O tym, co stanowi podstawę menu kibica, możemy się przekonać obserwując regały w marketach. Wizerunki piłki, piłkarzy, obrazki stadionów, itp. znajdziemy na opakowaniach określonych produktów. Bynajmniej nie ma ich na chlebie pełnoziarnistym, kaszy jaglanej czy zielonych warzywach.  Producenci wiedzą, co robią. Dla przeciętnego kibica zdrowa żywność staje się jak przezroczysta, on jej nie dostrzega. Skoro ma swoje święto, czyli Mistrzostwa Świata, to uważa, że może sobie pozwolić na co tylko ma ochotę.  Najlepiej chipsy, orzeszki, pizzę i nieodłączny atrybut kibica, czyli piwo.

- Wszystko to produkty o wysokim indeksie glikemicznym. Do tego dochodzi ogromna ilość kalorii i nadmiar soli - przestrzega lekarz. - Taki zestaw gwarantuje przede wszystkim nadwagę, zagrożenie chorobami układu krążenia, układu pokarmowego i cukrzycą typu 2. Szczególnie groźny jest długi czas narażenia na taką dietę. Mundial trwa przecież miesiąc. Zapewne trudno będzie zaserwować kibicowi podczas meczu marchewkę czy sałatę do podgryzania, jednak warto spróbować podsunąć mu coś zdrowszego, może w emocjach nie zauważy.

          Po trzecie brak ruchu.

- Z punktu widzenia kibica powiedzenie „sport to zdrowie” brzmi jak ponury żart – mówi Wojciech Pacholicki. - Piłkarskie mistrzostwa to całe godziny spędzone na kanapie lub przy stoliku w klubie. Aktywność, ograniczająca się do sięgania po szklankę piwa lub podskoki podczas goli, to stanowczo za mało. Większość meczów odbywa się popołudniami i wieczorami, co dodatkowo utrudnia zażywanie ruchu, zwłaszcza osobom pracującym. Warto jednak zmusić się chociaż do spaceru lub malej przebieżki przed lub po transmisji. Po miesiącu bezruchu trudno będzie potem wrócić do formy. 

          Aktywność fizyczna, prawidłowa dieta i unikanie stresu - to wszystko jest podstawą tzw. zdrowego trybu życia. Mundial jest zagrożeniem dla każdego z tych czynników.

- Cieszmy się piłką rozsądnie - apelują lekarze rodzinni.

Zachowania seksualne u dzieci są ciągle bardzo trudnym tematem. Jest to problem ściśle związany z fizjologicznym rozwojem dzieci i nastolatków. Jak każdy proces może przebiegać prawidłowo lub wykazywać zaburzenia. Już sama definicja seksualności jest niełatwa.

Definiuje się ją jako proces, który w cyklu życia człowieka jest nieodwołalnie związany z biologią, biegnie torem niezależnie od naszej woli, jego kształtowanie kończy się we wczesnej dorosłości (ok. 25 roku życia). Prócz biologii na seksualność wpływają liczne czynniki psychospołeczne.

W seksualności dzieci istnieje pojęcie zdrowia, czyli normy i patologii. Są one rozpatrywane w kontekście wieku metrykalnego, ale również wieku rozwojowego dziecka, nastolatka, czy młodego dorosłego.

Zachowania seksualne dzieci i nastolatków mieszczą się w granicach normy wtedy, gdy nie utrudniają zadań rozwojowych przewidzianych dla tego wieku. Nie może być tych zachowań za dużo, by nie zdominowały innych ważnych aktywności dziecka, ale nie może też ich brakować. Ponadto muszą się one mieścić w repertuarze zachowań charakterystycznych dla danego wieku i nie mogą naruszać zdrowia i przyjętego porządku społecznego.

Wiedzę o normach( na podstawie prostych nakazów i zakazów) dziecko zdobywa w drugim roku życia. Tę o ograniczeniach związanych z seksualnością, w trakcie przebywania w grupie rówieśników w okresie przedszkolnym. Twórcami tych norm są dorośli. W zależności od surowości przekonań w rodzinie dziecko spotyka się z traktowaniem seksualności jako zakazanego tematu, poprzez informowanie dostosowane do wieku dziecka( sytuacja idealna) do patologicznych zachowań wobec dziecka.

Postawę dziecka wobec seksualności kształtują rodzice, a typ udzielanej dziecku odpowiedzi ma dla niego istotne znaczenie. Rodzice uczą dziecko, jak traktować własne ciało, wyznaczają granice kontaktu między płciami, dorosłymi a dziećmi, osobami bliskimi i obcymi. Stwarzają podstawy do rozwoju identyfikacji i tożsamości płciowej.

Przedmiotem zainteresowania nowoczesnej medycyny wieku rozwojowego są Szkodliwe Zachowania Seksualne. Mianem tym określa się wszystkie zachowania seksualne, które zagrażają prawidłowemu rozwojowi seksualnemu dzieci i nastolatków, ale nie są związane z przemocą, czy przymuszaniem do ich przejawiania.

W przedziale zachowań seksualnych mieszczą się te, które odpowiadają normie wiekowej, są spontaniczne, wynikają z ciekawości. Są one łatwe do skorygowania przy pomocy rozmowy i udzieleniu właściwych informacji na temat seksualności.

Ale bywają zachowania seksualne wykraczające poza normę wiekową ze względu na częstotliwość, albo istotną różnicę wieku, nierównowagę sił, czy poziom kompetencji osób w nich uczestniczących. Jest to sygnał do monitorowania sytuacji i udzielenia pomocy.

Dzieci wyrażają swoje pragnienia i potrzeby przez zachowanie. Dotyczy to również zachowań seksualnych. Ważne jest zrozumienie powodu zachowania seksualnego.

Przyczyny Szkodliwych Zachowań Seksualnych przejawianych przez dzieci i nastolatki mogą być związane z:

1. Brakiem wiedzy na temat seksualności.
2. Znudzeniem.
3. Samotnością.
4. Ciekawością i ekscytacją seksualnością.
5. Zaburzeniami w funkcjonowaniu społecznym.
6. Problemami zdrowotnymi (np. zaburzeniami neurorozwojowymi, na które cierpi dziecko czy nastolatek).
7. Konfliktami w relacjach z dorosłymi lub/i rówieśnikami.
8. Dezorientacją w kwestii seksualności.
9. Brakiem reguł wychowawczych w otoczeniu dziecka.
10. Brakiem wiedzy na temat zagrożeń związanych z danym zachowaniem.
11. Obserwacjami czynności seksualnych i kontakcie z treściami seksualnymi powiązanymi z brakiem nadzoru i opieki ze strony dorosłych.
12. Zaniedbaniem, brakiem spójności zasad w różnych środowiskach.
13. Nieprawidłowymi relacjami w rodzinie.

Najważniejsze w zapobieganiu Szkodliwym Zachowaniom Seksualnym są skierowane do dziecka działania edukacyjne polegające na przekazywanie rzetelnej wiedzy dotyczącej seksualności dzieciom, nastolatkom, ale również ich rodzicom i opiekunom. Pomaga to w rozwijaniu u dziecka zachowań akceptowanych przez środowisko, wspomaga nawiązywanie zdrowych przyjaźni i związków oraz pozwala dziecku zrozumieć kwestię prywatności.

Niezwykle ważne jest ustalenie przez rodziców i opiekunów jasnych reguł dotyczących seksualności i przestrzeganie ich. Istotna jest również spójność w tym zakresie różnych środowisk, w których funkcjonuje młody człowiek. W sytuacjach podwyższonego ryzyka Szkodliwych Zachowań Seksualnych ważne jest wzmożenie nadzoru, a także monitorowanie tych zachowań i zapewnienie wsparcia dzieciom i ich rodzicom również medycznego i terapeutycznego.

Wczesne reagowanie w przypadku Szkodliwych Zachowań Seksualnych jest bardzo ważne. Wprawdzie niektóre z nich mijają z okresem dorastania, ale inne mogą mieć wpływ na szanse młodych ludzi związane z edukacją i karierą zawodową. Problemy dotyczące seksualności w wieku rozwojowym są relatywnie młodą dziedziną medycyny, a materiał dotyczący badań tej sfery bardzo szczupły. Prym w tej dziedzinie wiedzie Wielka Brytania, gdzie prowadzone są prace nad narzędziami do badań seksualności i nieprawidłowości w tym zakresie. Opracowywane są wzory testów do badań przesiewowych i diagnostycznych. Powstają również specjalne Ośrodki do spraw Szkodliwych Zaburzeń Seksualnych, mimo, że do tej pory działań tych nie wspiera żaden program rządowy. Ciągle niezastąpioną metodą edukacji dzieci w zakresie seksualności jest szczera, otwarta rozmowa z rodzicami.

Małgorzata Stokowska-Wojda

Higiena i pielęgnacja skóry są tak oczywiste jak jedzenie. Podobnie jak rozwijający się przewód pokarmowy niemowlęcia wymaga innej diety niż osoba dorosła, tak mniej dojrzała skóra małego dziecka wymaga odpowiedniej pielęgnacji.

Skóra i jej gruczoły rozwijają się przez cały okres trwania ciąży, a wczesny okres po porodzie to proces adaptacji do środowiska. Skóra noworodka posiada nie w pełni dojrzałą warstwą rogową naskórka. To właśnie ta część skóry jest odpowiedzialna za utratę wody. Produkowane przez gruczoły łojowe substancje tłuszczowe tworzą film pokrywający warstwę rogową naskórka. Jest on niezwykle ważnym elementem bariery ochronnej skóry. Dla prawidłowego zabezpieczenia skóry istotne jest właściwe, lekko kwaśne pH na jej powierzchni

Prawidłowo funkcjonująca bariera chroni nie tylko przed nadmierną utratą wody i elektrolitów, ale również przed drobnoustrojami chorobotwórczymi i alergenami.

Działające tuż po porodzie na skórę czynniki zewnętrzne (temperatura i wilgotność powietrza oraz zabiegi pielęgnacyjne) wpływają na proces dojrzewania skóry noworodka. Dziecko we wczesnym okresie poporodowym ma niewykształconą barierę ochronną skóry, co naraża je na łatwą utratę wody przez skórę. Szczególne wrażliwe pod tym względem są dłonie, podeszwowe okolice stóp i doły łokciowe. Wcześniaki, u których poziom dojrzałości wszystkich narządów jest mniejszy w porównaniu z noworodkami donoszonymi, również skórę mają mniej dojrzałą, a w związku z tym niższą barierę chroniącą przed utratą wody i czynnikami szkodliwymi.

Stan uwodnienia skóry noworodka osiąga poziom stabilny ok 2-4 tygodnia życia, ale proces dojrzewania skóry trwa do ukończenia pierwszego roku. Podczas pierwszych 3 miesięcy życia występuje wzmożone złuszczanie skóry na twarzy. Z uwagi na stosowanie pieluszek w rejonach pośladków, podbrzusza i narządów płciowych rogowacenie naskórka jest niewielkie, a skóra tych okolic delikatna.

Skóra noworodka pełni funkcję termoregulacyjną. Bardzo istotną rolę w tym mechanizmie mają gruczoły potowe. Są one rozwinięte u donoszonych noworodków, wcześniaki są znacznie bardziej narażone na przegrzanie. Dobrze jest pamiętać, że zbyt wysoka temperatura otoczenie jest dla dziecka równie szkodliwa jak za niska.

U noworodków można zaobserwować dwa typy pocenia się:

1. Zewnątrzpochodne- związane ze zbyt wysoką temperaturą.

2. Emocjonalne- wnikające z działania negatywnych bodźców jak strach czy ból. Ten rodzaj pocenia występuje wyłącznie u noworodków donoszonych na dłoniowej powierzchni rąk i podeszwowej powierzchni stóp.

Skóra posiada komórki-melanocyty, które produkują pigment skóry-melaninę. Od zawartości melaniny w skórze zależy karnacja. Smagły brunet ma jej zwykle znacznie więcej niż rudowłosa o porcelanowej cerze. Stwierdzono, że ilość melanocytów jest mniej więcej taka sama u tej samej osoby zarówno w niemowlęctwie jak i w wieku dorosłym. Jednak komórki noworodka produkują znacznie mniej barwnika i w związku z tym skóra małych dzieci jest bardziej skłonna do oparzeń słonecznych. Oparzenie słoneczne u małego dziecka może mieć nie tylko skutki natychmiastowe w postaci rumienia skóry i bólu, ale w wieku dorosłym zwiększa ryzyko rozwoju czerniaka i innych nowotworów skóry.

Niedojrzała skóra małego dziecka wymaga szczególnej pielęgnacji: 

1. Nie zaleca się kąpieli w pierwszej godzinie po urodzeniu ani mycia gąbką skóry noworodka.

2. Do oczyszczania powinno się używać płynnych produktów o obojętnym lub minimalnie kwaśnym pH z dodatkiem emolientów (substancji nawilżających).

3. Nie zaleca się stosowania mydeł z uwagi na zasadowy odczyn pH.

4. Nie zaleca się używania wyłącznie wody do mycia skóry. Nie pozwala to na dokładne oczyszczenie skóry, ponadto prowadzi do jej wysuszenia i podrażnienia.

5. Zaleca się stosowanie łagodnych, ale skutecznych środków myjących przeznaczonych dla małych dzieci, które usuwają wydzieliny i inne zanieczyszczenia.

6. Bardzo istotne jest utrzymanie w czystości skóry rąk niemowlęcia, by zapobiec przeniesienia zanieczyszczenia bakteryjnego do buzi dziecka.

7. Konieczne jest nawilżanie skóry zwłaszcza po kąpieli przeznaczonymi do tego preparatami. Badania wykazały, że tylko 37% noworodków ma prawidłowo nawilżoną skórę. Stan nawilżenia jest niezwykle ważny w prawidłowym funkcjonowaniu bariery ochronnej skóry. 

8. Małe dzieci mają duży stosunek powierzchni do masy ciała, zwiększa to ryzyko utraty ciepła ale i przegrzania. Niezwykle ważna jest prawidłowa temperatura w pokoju niemowlaka. W ciągu dnia powinna ona wynosić 20-22⁰C, nocą o 1-2⁰C mniej, nie niżej jednak niż 18⁰C.

9. Należy unikać stosowania plastrów, bo delikatna skóra dziecka łatwiej ulega odparzeniu. Lepsze będą łagodne silikonowe lub hydrokoloidowe opatrunki.

10. Ostrożnie należy stosować preparaty w postaci maści i kremów. Substancje chemiczne w nich zawarte wchłaniają się przez delikatna skórę do krwi i działają na cały organizm dziecka. Zwłaszcza noworodki nie mają wykształconych w skórze mechanizmów detoksykacyjnych. Szczególna ostrożność zalecana jest przy stosowaniu na skórę starej dobrze znanej jodyny. Wchłonięty przez skórę zawarty w niej jod może doprowadzić nawet do niedoczynności tarczycy. Używanie naskórne preparatów z alkoholem izopropylowym niesie ryzyko zatrucia.

11. Ważna jest ochrona przed promieniowaniem słonecznym. Pamiętajmy, że oprócz czapeczki i ubranka zakrywającego całe ciało, dziecko powinno mieć zabezpieczone odkryte części ciała filtrem UV najlepiej 50.

Stosowanie odpowiednich preparatów nawilżających jest ważne dla prawidłowego funkcjonowania bariery ochronnej skóry i niesie również skutki odległe w czasie. Według niektórych doniesień preparaty nawilżające z zawartością substancji negatywnie działających na barierę ochronną mogą usposabiać do zachorowania na atopowe zapalenie skóry.

Powstaje pytanie jakie są właściwe substancje nawilżające skórę malucha, a jakich należałoby unikać?

Ciągle jeszcze w pielęgnacji małych dzieci używa się oliwy z oliwek i oleju słonecznikowego. W związku z powyższym, przeprowadzono badanie oceniające skutki pielęgnacji preparatami zawierającymi oliwę z oliwek, olej słonecznikowy i preparaty bez wykorzystania olejów. Dzieci pielęgnowane środkami olejowymi miały nieco lepiej nawilżoną skórę, ale gorszy film lipidowy pokrywający skórę w porównaniu do tych, u których używano kosmetyków bezolejowych. Ponadto stwierdzono większą skłonność do atopowego zapalenia skóry po stosowaniu preparatów olejowych. Niewykluczone ,że popularna do tej pory oliwka nie jest tym najlepszym środkiem dla dziecka.

A co w zamian?

Według ostatnich doniesień najlepszym kosmetykiem chroniącym skórę dziecka jest maź płodowa. To właśnie jej skład ma być punktem wyjścia do opracowania nowej generacji substancji nawilżających skórę maluchów.

Małgorzata Stokowska-Wojda

To jeden z tych tematów, który Porozumienie Zielonogórskie porusza od kilkunastu lat, apelując do kolejnych ministrów zdrowia o zmianę przepisów sprzed ponad półwiecza, a dotyczących w końcu każdego z nas. Stwierdzanie zgonu i wystawianie kart zgonu - te kwestie wymagają zmian legislacyjnych. Zgadzają się z tym wszyscy, łącznie z szefami resortu zdrowia, niezależnie od opcji politycznej. A jednak żaden z nich jak dotąd nie potrafił rozwiązać problemu. 

          Ostatnio do tematu wrócił Rzecznik Praw Pacjenta, który wystąpił do ministra zdrowia o przedstawienie informacji o bieżącym stanie prac nad zmianą ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych oraz aktów wykonawczych. O tym, że takie prace trwają, Ministerstwo Zdrowia poinformowało RPP jeszcze w 2016 r., zapowiadając, że nowe przepisy wejdą w życie „nie wcześniej” niż 1 stycznia 2018 r. Ten termin już minął, dlatego RPP upomniał się o informację, a także „z prośbą o rozważenie zintensyfikowania prac nad omawianą tematyką, biorąc pod uwagę potrzeby społeczne”. Rzecznik odniósł się również do propozycji powołania w każdym województwie instytucji „koronera”, uznając ją za słuszną. Zwrócił też uwagę, iż duży obszar działania „koronera” może wiązać się z utrudnieniami w dostępie do tego urzędu dla mieszkańców małych miejscowości. Z tych względów zaproponował alternatywne rozwiązanie - uprawnienia do uzyskania stwierdzenia zgonu osoby bliskiej od lekarza pierwszego kontaktu. „Wówczas akt zgonu wystawiałby lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, jeżeli „koroner” zgłosiłby niemożliwość przyjazdu” - czytamy w wystąpieniu.

          Zdaniem Lekarzy Porozumienia Zielonogórskiego sam fakt zajęcia się problemem przez Rzecznika Praw Pacjenta należy ocenić pozytywnie, bo im więcej organizacji czy instytucji będzie naciskać na zmianę przepisów, tym lepiej. Jednak w szczegółach propozycje RPP różnią się od postulatów Porozumienia Zielonogórskiego.

Konieczność nowelizacji ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych, a także rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 3 sierpnia 1961 roku w sprawie stwierdzenia zgonu i jego przyczyny jest oczywista, co powtarzamy od dawna - mówi Mariusz Małecki, prezes Porozumienia Podkarpackiego Związku Pracodawców Opieki Zdrowotnej, które wielokrotnie prowadziło korespondencję ze starostami powiatów, apelując o powoływanie koronerów. - To prawne relikty, zawierające przepisy niemożliwe do egzekwowania w dzisiejszej rzeczywistości (jak np. stwierdzanie zgonów przez wiejskie położne, których już nie ma czy też przez lekarza według rejonu, podczas gdy rejonizacja nie obowiązuje). Ponadto według tych przepisów, często żaden lekarz nie będzie zobowiązany do wystawienia karty zgonu. Nie jest nim automatycznie także lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, na którego często taki obowiązek chce się przerzucić. Nie zgadzamy się z tym przede wszystkim dlatego, że stwierdzanie zgonów nie jest świadczeniem zdrowotnym, finansowanym przez NFZ, nie znajduje się także w zakresie umowy w POZ. Realizując umowę, lekarz POZ nie może w godzinach pracy zostawić pacjentów, by stwierdzić zgon. Mariusz Małecki przyznaje, że korespondencja ze starostami powiatów i prezydentami miast na prawach powiatów w pewnej mierze była skuteczna - wielu z nich podeszło do sprawy ze zrozumieniem i powołało koronera. Jednak to nie załatwia sprawy, która powinna być rozwiązana systemowo.

- To państwo poprzez odpowiednie przepisy i finansowanie powinno stworzyć takie warunki, żeby koronerzy mogli skutecznie realizować swoje zadania. Nie wyrażamy zgody na obarczanie lekarzy rodzinnych dodatkowym obowiązkiem polegającym na stwierdzaniu zgonów - uważa Małecki.