Zielona Góra, 9.09.2020 r.

LIST OTWARTY DO MINISTRA ZDROWIA

Adama Niedzielskiego

Szanowny Panie Ministrze,

Biorąc pod uwagę Pańskie ekonomiczne wykształcenie i doświadczenie w kierowaniu zajmującym się dystrybucją finansów, Narodowym Funduszu Zdrowia, my, lekarze specjaliści medycyny rodzinnej, apelujemy o odpowiedzialne traktowanie życia naszych pacjentów - zgodne z aktualnie sprawowaną przez Pana funkcją Ministra Zdrowia.

Zdajemy sobie sprawę z kosztów testów w kierunku COVID-19 w kontekście budżetu państwa. Jednak oszczędzanie nie może odbywać się kosztem zdrowia Polaków!

A tak właśnie traktujemy Pańską, zawartą w „Strategii postępowania w walce z pandemią na jesień", decyzję, że jedyną możliwością zlecania przez nas testów w drodze teleporady jest jednoczesne wystąpienie czterech objawów:

1. gorączki powyżej 38 stopni;

2. kaszlu;

3. duszności;

4. utraty węchu lub smaku.

Tymczasem, wg danych Państwowego Zakładu Higieny – cztery i więcej objawów COVID-19 ma tylko ok. 15 proc. zakażonych pacjentów, przy czym to nie muszą być wcale wyżej wymienione objawy. Zgodnie z tymi informacjami tylko 3-4 proc. zakażonych osób ma objawy wymienione razem w Pana rozporządzeniu. Oznacza to, że ok 96-97 proc. potencjalnie zakażonych powinno odwiedzić nasze gabinety i dopiero wtedy, po ich osobistym zbadaniu będzie można te osoby skierować na wymaz w kierunku COVID-19. Proponowane obecnie rozwiązania są niebezpieczne dla wszystkich, którzy cierpią na inne schorzenia niż COVID-19.

Już dziś dostrzegamy negatywne efekty lęku przed zachorowaniem na COVID-19 wśród pacjentów nieinfekcyjnych. Unikają oni wizyty u lekarza. Odkładają na później konsultacje niepokojących objawów, których wcześniej nie zauważali lub pogorszenie już istniejących. Skutkiem tego jest zmniejszenie liczby odnotowywanych pacjentów kardiologicznych czy onkologicznych. A te osoby, które się zgłaszają są w większym stopniu zaawansowania niż
w epoce przed epidemią.

Obawiamy się także o nasz personel medyczny, którego redukcja, np. w wyniku infekcji lub kwarantanny, mogłaby spowodować załamanie się systemu podstawowej opieki zdrowotnej w Polsce, stanowiłoby to zagrożenie dla życia milionów obywateli.

DLATEGO APELUJEMY O:

1.      Przeprowadzenie niezrealizowanych wcześniej, konsultacji ze środowiskiem lekarzy rodzinnych, których nie zastąpią akcyjne i doraźne oraz ograniczone czasem rozmowy
z wybraną grupą jego członków.

2.      Korektę przepisów wynikających wyłącznie z powodów ekonomiczno-politycznych, mających na celu „wypłaszczenie” liczby zakażonych, co grozi przedłużaniem się pandemii
i wprowadzaniem w błąd społeczeństwa, prowadząc do lekceważenia przez nie procedur bezpieczeństwa epidemiologicznego.

Jednocześnie wyrażamy nadzieję, że zechce Pan wysłuchać naszych argumentów, że doraźnie wprowadzana strategia nie uwzględnia racjonalnych zasad bezpieczeństwa. Oferujemy nasze wsparcie i pomoc w modyfikacji tego projektu, aby mógł on spełnić swoją rolę, zapewniając zdrowie i życie wszystkich pacjentów.

W imieniu Federacji Porozumienie Zielonogórskie

Jacek Krajewski

Marek Twardowski

W sobotę 5.09.2020 r. w Łodzi odbyło się Walne Zgromadzenie Delegatów i Zarząd Porozumienia Zielonogórskiego. Zdaniem PZ nowe rozwiązania resortu zdrowia dot. jesiennej strategii walki z koronawirusem są wprowadzane w sposób niedopuszczalny - bez konsultacji ze środowiskiem i znajomości realiów POZ. Przedstawiciele Porozumienia Zielonogórskiego uznali, że proponowane rozwiązania są niebezpieczne dla pacjentów i mogą spowodować niekontrolowany rozsiew epidemii. Federacja PZ podejmie kroki zmierzające do zmiany tej sytuacji. O wszelkich działaniach PZ będziemy informować na bieżąco. 

Walne Zgromadzenie Delegatów Federacji Porozumienie Zielonogórskie zobligowało zarząd federacji do podjęcia wszelkich działań, które doprowadzą do zmiany proponowanej przez ministra zdrowia strategii walki z COVID-19 w okresie jesiennym. Operacyjne decyzje będzie podejmował zarząd PZ w zależności od rozwoju sytuacji.

Lekarze podstawowej opieki zdrowotnej będą mogli kierować pacjentów na testy w kierunku COVID-19, ale dopiero po fizykalnym badaniu - wynika ze strategii walki z epidemią koronawirusa jesienią, przedstawionej dziś przez Ministerstwo Zdrowia.

- To rozwiązanie oznacza, że lekarze POZ zostają włączeni do systemu opieki nad pacjentem z COVID-19 i odgrywają w nim najważniejszą rolę - komentuje prezes Porozumienia Zielonogórskiego Jacek Krajewski, podkreślając, że strategia została opracowna bez udziału organizacji pracodawców ochrony zdrowia, a więc w gronie nie w pełni reprezentatywnym. -  Ta najważniesza rola polega na oszczędnościach, jakie uzyska państwo, rezygnując z powszechnego testowania. Zamiast tego mamy konieczność fizykalnego badania przez lekarza POZ jako warunek skierowania na test. W praktyce oznacza to ogromne zagrożenie dla poradni POZ, które nie są przystosowane do przyjmowania pacjentów zakaźnie chorych, bo większość z nich nie jest wyposażona w śluzy, filtry i izolatki. Nie ma tu analogii do grypy, bo lekarze rodzinni przed sezonem się szczepią przeciwko tej chorobie. Konieczność fizykalnego badania osób podejrzanych o zakażenie koronawirusem jest jak rosyjska ruletka: przecież lekarz nie wie, czy pacjent ma COVID, czy nie. Sytuacja, jaką wywołuje swoją strategią Ministerstwo Zdrowia, grozi stworzeniem wielu nowych ognisk zakażeń COVID-19, a staną się nimi poradnie POZ.

Podczas dzisiejszej konferencji prasowej w Warszawie minister zdrowia Adam Niedzielski powiedział m.in.: „Tak jak z każdą infekcją pacjenci w pierwszej kolejności trafiają do POZ, czyli pod opiekę lekarza rodzinnego. Chcielibyśmy, żeby ta opieka zaczynała się od teleporady, jest to rozwiązanie, które się bardzo upowszechniło i które również ogranicza ryzyko transmisji wirusa. Ale jeżeli będą się objawy przedłużały i po 3-5 dniach utrzymywały bądź nasilały, to wtedy oczywiście jest konieczność badania fizykalnego, bo ono ma poprzedzić decyzję o skierowaniu na badanie w kierunku COVID. Jeżeli ten wynik będzie ujemny, to pacjent zostaje w POZ, a jeżeli wynik będzie pozytywny to taki pacjent jest kierowany na tzw. ścieżkę zakaźną". 

Porozumienie Zielonogórskie apeluje do ministra zdrowia o rozwagę i wspólne wypracowanie rozwiązań przy podejmowaniu decyzji związanych z opieką nad zakażonymi koronawirusem. Federacja ostrzega, że jeśli resort zdrowia przerzuci ciężar tej opieki na podstawową opiekę zdrowotną, dojdzie do załamania systemu, przychodnie POZ staną się wylęgarnią COVID-19, a starsi pracownicy (najbardziej zagrożeni infekcją) odejdą z pracy.

Reakcję Federacji wywołały zapowiedzi medialne o planach przekazania obowiązków dotyczących pacjentów z COVID-19 lekarzom podstawowej opieki zdrowotnej. Swoje stanowisko w tej sprawie Porozumienie Zielonogórskie przekazało już wcześniej ministrowi zdrowia: W ciągu roku lekarze POZ udzielają ponad 600 tys. świadczeń dziennie, a w sezonie jesienno-zimowym jest ich jeszcze więcej. Obarczanie POZ dodatkowymi obowiązkami nie tylko medycznymi, ale przede wszystkim administracyjno-organizacyjno-biurokratycznymi bez właściwe zorganizowanej do tego infrastruktury budzi sprzeciw Federacji. Z informacji podawanych w mediach wynika jednak, że plany resortu są aktualne. W tej sytuacji zarząd Porozumienia Zielonogórskiego zwrócił się do ministra zdrowia z kilkoma pytaniami. W jaki sposób lekarz POZ ma różnicować i kwalifikować pacjenta infekcyjnego do wykonania lub nie diagnostyki molekularnej, skoro nie istnieją żadne algorytmy kliniczne zróżnicowania w badaniu fizykalnym infekcji wywołanej przez koronawirus, od infekcji wywołanej przez inne patogeny? W jaki sposób ustrzec nieinfekcyjnych pacjentów placówek POZ przed transmisją zakażenia w małych przychodniach i praktykach pozbawionych śluz i filtrów z jednym wejściem i poczekalnią oraz otwartą rejestracją, przy braku przestrzegania przez chorych zasady rozdzielności czasowej? Jak uniknąć masowego odchodzenia z pracy lekarzy i pielęgniarek po 60 roku życia, którzy znajdują się w grupie ryzyka powikłań COVID-19 i automatycznego ograniczenia dostępności do świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej dla naszych podopiecznych? Jak i kiedy zostanie zorganizowana komunikacja pomiędzy poszczególnymi instytucjami zajmującymi się pacjentem podejrzanym lub już zdiagnozowanym w kierunku COVID-19 tak, aby pełna i niezwłoczna informacja o tym fakcie docierała do jego lekarza rodzinnego, w celu przyjęcia odpowiedniej procedury postępowania? Jakie będzie postępowanie sanepidu wobec przychodni/praktyki w przypadku potwierdzenia COVID-19 u pacjenta badanego tam wcześniej? Czy zostanie ona objęta kwarantanną? Jak będą potraktowani pacjenci z kontaktu, a jak personel medyczny?  Jak długo będzie się czekać na wykonanie testu w zamkniętej przychodni? Jak przyjąć wszystkich pacjentów (w okresie jesienno-zimowym w przeciętnej przychodni to 60-80 chorych) stosując rozdzielność czasową i zasady dezynfekcji pomiędzy pacjentami, nie ograniczając przy tym dostępności do świadczeń?

Federacja podkreśla, że jeśli nie ma satysfakcjonujących rozwiązań dla tych problemów, lekarze Porozumienia Zielonogórskiego będą zmuszeni, kierować wszystkich pacjentów z infekcjami do wykonania testu molekularnego w wyznaczonych do tego laboratoriach.

„W przeciwnym przypadku nasze praktyki i przychodnie zamienią się w wylęgarnię COVID-19 i powiększą liczbę obecnie stwierdzanych ognisk zakażeń o następne prawie dziesięć tysięcy miejsc, gdzie obecnie udzielane są świadczenia podstawowej opieki zdrowotnej” - ostrzega PZ w piśmie do ministra zdrowia.

Zasady i wysokość opłat za udostępnianie dokumentacji medycznej

Przypominamy, że z dniem 4 maja 2019 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, w związku z tym poniżej krótka prezentacja zasad pobierania opłat za udostępnianie dokumentacji medycznej:

1. Pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy ma prawo otrzymać dokumentację medyczną bezpłatnie po raz pierwszy w żądanym zakresie.
2. Jeżeli dana część dokumentacji, o którą prosi pacjent, nie była mu wcześniej udostępniana, placówka medyczna nie może pobrać za nią żadnej opłaty.
3. Wydawanie bezpłatnej dokumentacji medycznej obejmuje następujące formy:
   • kserokopię, 
   • skrótowy dokument, zawierający wybrane informacje lub dane z całości dokumentacji medycznej - wyciąg,  
   • dokument wytworzony przez przepisanie tekstu z oryginału dokumentacji medycznej z zachowaniem zgodności z oryginałem - odpis, 
   • wydruk, 
   • skan papierowej dokumentacji, 
   • informatyczny nośnik danych np. pendrive. 
4. Nota informacyjna o tym, komu wydano dokumentację i w jakim zakresie, powinna znaleźć się w wykazie udostępnionej dokumentacji medycznej.
5. W odniesieniu do obowiązujących przepisów prawa, opłatę za wydanie dokumentacji medycznej można pobierać od pacjenta lub przedstawiciela ustawowego tylko w przypadku, kiedy dokumentacja medyczna dotyczy zakresu, za  jaki została już wydana pacjentowi, zarówno w całości jak i części.
6. Zmiany w opłatach:

   WAŻNE: Od 1 września 2020 roku zmienia się opłata za udostępnianie dokumentacji medycznej, będzie wynosiła następująco: 

   • za jedną stronę wyciągu albo odpisu dokumentacji medycznej - nie może przekraczać 10,04 zł ,
   • za jedną stronę kopii albo wydruku dokumentacji medycznej - nie może przekraczać 0,35 zł ,
   • za udostępnienie dokumentacji medycznej na informatycznym nośniku danych nie może przekraczać 2,00 zł .

Ponad 90 proc. ankietowanych pacjentów lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej uzyskało rozwiązanie swojego problemu medycznego podczas teleporady - wynika z raportu z badania satysfakcji pacjentów, przeprowadzonego przez Ministerstwo Zdrowia, we współpracy z Narodowym Funduszem Zdrowia oraz konsultantem krajowym w dziedzinie medycyny rodzinnej. Badanie przeprowadzone zostało na podstawie ankiety zawierającej pytania dotyczące teleporad oraz satysfakcji i opinii pacjentów korzystających z tej formy kontaktu ze swoim lekarzem POZ. Treść pytań oraz zagadnienia poruszone w ankiecie zostały merytorycznie zatwierdzone przez dr hab. n. med. Agnieszkę Mastalerz-Migas, konsultant krajową w dziedzinie medycyny rodzinnej. Wyniki badania dały wiedzę na temat opinii pacjentów, są także merytorycznym podsumowaniem okresu wdrażania teleporad w podstawowej opiece zdrowotnej w czasie epidemii COVID-19.

„Wyniki przeprowadzonego badania wskazują, że teleporady spotkały się z pozytywnym odbiorem i zostały uznane przez większość pacjentów, którzy z nich korzystali, za potrzebny i wartościowy kanał kontaktu z lekarzem POZ. Pojawiające się obawy, że osoby starsze nie poradzą sobie przy teleporadzie i że będzie ona niedostępna dla szerokiego grona pacjentów nie znalazły potwierdzenia w przeprowadzonym badaniu” - czytamy w raporcie.

W pytaniach ankietowych zwracano uwagę przede wszystkim na to, co jest ważne dla pacjentów. Żeby uzyskać teleporadę, najpierw trzeba się dodzwonić do przychodni. Okazuje się, że nie miało z tym problemu 76,4 proc. respondentów, 14,3 proc.  zadeklarowało dodzwonienie po kilku próbach, a zaledwie 1,5 proc. nie miało możliwości dodzwonienia się do swojej przychodni.  W znaczącej większości (92 proc.) badanych zadeklarowało rozwiązanie problemu podczas teleporady. Zdecydowana większość (97 proc.) badanych była też zadowolona z przekazania pełnej informacji o tym, jakie są zalecenia lekarza, jakie dodatkowe badania należy wykonać oraz jak zażywać leki i gdzie ewentualnie zgłosić się na dalsze leczenie.

43,2 proc. badanych osób jest przekonanych, że teleporady/wideoporady powinny stanowić jeden z głównych kanałów kontaktu z lekarzem POZ i to lekarz powinien określać, czy konieczne jest udanie się do placówki POZ. 41,7 proc. ankietowanych jest zadowolonych z udzielonej teleporady, w ich ocenie jakość świadczonych usług była porównywalna z poradami udzielonymi podczas wizyty osobistej w placówce POZ, a 16 proc. oceniało teleporadę jako lepszą jakościowo od stacjonarnej wizyty w placówce POZ.

- Wyniki tego badania mnie nie zaskakują, bo z codziennej praktyki lekarzy Porozumienia Zielonogórskiego wynika, że większość pacjentów zaakceptowała taką formę naszej pracy - mówi prezes Federacji Jacek Krajewski. - Dzięki teleporadom okazało się, jak wiele problemów medycznych można rozwiązać bez wychodzenia z domu, a przede wszystkim bez narażania się na zakażenie koronawirusem. W dobie epidemii bezpieczeństwo jest kwestią kluczową, ale jednocześnie nie można zostawić chorych bez pomocy. Wydaje się, że w POZ osiągnęliśmy tu złoty środek. Gdyby przeprowadzić badanie zadowolenia lekarzy z udzielanych teleporad, wyniki byłyby prawdopodobnie zbliżone do satysfakcji naszych pacjentów.

Prezes Porozumienia Zielonogórskiego Jacek Krajewski zwraca uwagę na jeszcze inny aspekt działania poradni POZ w czasie epidemii, ujawniony w raporcie:

- Aż 80 proc. respondentów skorzystało z możliwości umówienia osobistej wizyty u lekarza POZ po uzyskaniu teleporady - zauważa Jacek Krajewski. - Zadaje to kłam pojawiającym się w mediach komentarzom o nadużywaniu leczenia na telefon czy też ograniczania pacjentom dostępu do lekarza. Lekarze Porozumienia Zielonogórskiego wielokrotnie informowali, że pacjenci są przyjmowani osobiście, w uzasadnionych medycznie przypadkach i zgodnie z zasadami bezpieczeństwa epidemicznego. Cieszy nas, że badanie satysfakcji tego dowiodło.

Zdaniem autorów raportu należy skupić się na systematycznym upowszechnianiu i udoskonalaniu teleporad, co wpłynie na poprawę opieki nad pacjentem, zwiększenie dostępności do zespołu POZ oraz umożliwi wdrażanie kolejnych, nowoczesnych rozwiązań telemedycznych w podstawowej opiece zdrowotnej. Jednocześnie autorzy podkreślają, że przy dalszym rozwoju teleporad należy skupić się na udoskonaleniu takich aspektów jak: możliwość skontaktowania się z przychodnią POZ, a także przekazywanie pełnej, wyczerpującej informacji na temat procesu leczenia pacjentowi oraz wszelkich niezbędnych dokumentów podczas teleporady. Ważna jest również możliwość skorzystania z wizyty osobistej, gdy teleporada nie przynosi oczekiwanego rezultatu.

Link do raportu:

https://www.nfz.gov.pl/download/gfx/nfz/pl/defaultaktualnosci/370/7788/1/raport_-_teleporady_u_lekarza_poz.pdf

Opublikowane 14 sierpnia br. rozporządzenie ministra zdrowia oraz wytyczne konsultanta krajowego w dziedzinie medycyny rodzinnej, opracowane z udziałem ekspertów Porozumienia Zielonogórskiego, porządkują zasady udzielania teleporad w podstawowej opiece zdrowotnej. Oba dokumenty zawierają ściśle określone ścieżki postępowania, co ułatwi pracę przychodni POZ i będzie korzystne dla pacjentów.

- Środowisko świadczeniodawców POZ oczekiwało wprowadzenia jednoznacznych zasad udzielania teleporad, bo do tej pory każdy podmiot sam wypracowywał sobie własne sposoby postępowania – komentuje wiceprezes Porozumienia Zielonogórskiego Tomasz Zieliński. - Choć generalnie system sprawdza się dobrze w czasie epidemii, to brak jednolitych norm mógł prowadzić do nieporozumień. Teraz wszystko jest jasne: i dla nas, i dla pacjentów, którzy także będą wiedzieć, czego mają prawo oczekiwać od swojego lekarza.

Rozporządzenie ministra zdrowia w sprawie standardu organizacyjnego teleporady w ramach podstawowej opieki zdrowotnej określa szczegółowo, jak powinna wyglądać prawidłowo udzielona teleporada. Jeden z ważniejszych zapisów dotyczy sposobów ustalania tożsamości pacjenta, któremu porada udzielana jest przez telefon lub połączenie przez internet. To jedna z kluczowych kwestii, która pozostanie aktualna także wówczas, gdy epidemia minie.

Wytyczne konsultanta krajowego w dziedzinie medycyny rodzinnej dotyczące teleporad w podstawowej opiece zdrowotnej udzielanych w czasie epidemii wywołanej wirusem SARS-CoV-2 mają inny charakter. Dotyczą w dużej mierze kwestii ściśle medycznych oraz tylko okresu epidemii, w którym z oczywistych przyczyn muszą obowiązywać zupełnie inne zasady. Dokument został opracowany we współpracy z zespołem roboczym ministra zdrowia, w którym pracowali także eksperci Porozumienia Zielonogórskiego: wiceprezesi Tomasz Zieliński i Wojciech Pacholicki.

- Wśród istotnych dla pracy przychodni POZ wytycznych warto wymienić choćby doprecyzowanie, w jakich sytuacjach nie można poprzestać na teleporadzie i konieczna jest wizyta osobista pacjenta w przychodni – ocenia Tomasz Zieliński. – Kolejna ważna sprawa to opieka medyczna nad dziećmi, która ma swoją specyfikę. Na pewno ścisłe wytyczne przyczynią się do poprawy usług POZ.

Czasami na zawodach sportowych widać jak biorący w nich udział zawodnicy mają przyklejone do skóry plastry w postaci taśm. Najczęściej czarne albo niebieskie. Jednak nie jest najważniejsze, by pasowały do barwy kostiumu sportowego. Naklejanie plastrów czyli kinezjotaping jest jedną z metod fizjoterapii i wymaga specjalnych umiejętności.

Kinezjotaping narodził się w Japonii, a pierwszy raz zaprezentowany został w 1988 roku na Igrzyskach w Seulu.

Elastyczny plaster ma właściwości podobne do skóry pod względem ciężaru właściwego, grubości i rozciągliwości. Jednocześnie nie ogranicza zakresu ruchomości. Zawodnik z przyklejonym plastrem może swobodnie dokonywać wyczynów sportowych. Plastry są też wodoodporne, można w nich pływać bez żadnych przeszkód.

Plaster jest zbudowany z bawełny i kopolimeru akrylowego aktywowanego na skórze za pomocą ciepła. Nie zawiera środków farmakologicznych i lateksu, które mogą u niektórych osób wywołać reakcję alergiczną. Plastry są barwione naturalnymi barwnikami, ale kolor nie ma żadnego znaczenia dla jego oddziaływania. Powierzchnia plastra nie jest gładka, ale specjalnie pofałdowana, co umożliwia skórze właściwą termoregulację.

Dzięki odpowiedniemu nałożeniu elastycznej taśmy dochodzi do:

1. Uniesienia skóry.
2. Poprawy ukrwienia.
3. Zmniejszenia dolegliwości bólowych.
4. Znormalizowania napięcia mięśni.
5. Poprawy w ustawieniu stawów.
6. Wpływa też na mechanizmy kontrolne zależne od mózgu.

W konsekwencji nie tylko zmniejsza ból, ale również:

1. Poprawia ruchomość.
2. Koryguje ustawienie stawów i tkanek miękkich.
3. Odciąża mięśnie, powięzi i więzadła.
4. Zmniejsza obrzęk limfatyczny.
5. Przyśpiesza regenerację tkanek miękkich.

Przeciwwskazań do kinezjotapingu jest niewiele:

1. Uczulenie na akryl.
2. Infekcje skóry.
3. Otwarte rany.

Metodę tą stosuje się nie tylko u zawodników po urazach sportowych lub jako profilaktykę urazów sportowych. Coraz szerzej kinezjotaping jest wykorzystywany w różnych dziedzinach medycyny np. ortopedii, onkologii, neurologii.

Elastyczny plaster stosuje się w:

1. Zaburzeniach napięcia mięśniowego.
2. Zaburzeniach postawy.
3. Obrzękach po urazach.
4. Obrzękach limfatycznych.
5. Leczeniu blizn.
6. Leczeniu przykurczów mięśniowych.
7. Zaburzeniach kontroli motorycznej.

Sztuką jest właściwe założenie zakręconego plasterka .

Małgorzata Stokowska-Wojda