Po ciemnym i zimnym okresie jesienno-zimowym wyczekujemy słońca i z lubością poddajemy się jego dobroczynnemu działaniu. Zapominamy o depresji jesiennej i z przyjemnością oglądamy w lustrze własną muśniętą słońcem twarz.

Czy wszystko, co oferuje nam słońce jest życiodajne i bezpieczne?

Promieniowanie słoneczne obejmuje promieniowanie ultrafioletowe UV, promieniowanie widzialne i promieniowanie podczerwone. Każde z nich oddziałuje na skórę.

W zależności od długości fali promieniowanie ultrafioletowe dzieli się na UVA, UVB i UVC.

UVC to promieniowanie o najkrótszej długości fali. Ma najsilniejsze działanie uszkadzające dla cząsteczek organicznych, stąd jego efekt bakteriobójczy. Promieniowanie UVC jest całkowicie wychwytywane przez atmosferę i nie dociera do powierzchni Ziemi, poza miejscami położonymi wysoko ponad poziomem morza.

UVB - promieniowanie ultrafioletowe o średniej długości fali w części jest absorbowane przez warstwę ozonową, ale jego część dociera do Ziemi. To właśnie ten rodzaj promieniowania jest w największym stopniu odpowiedzialny za uszkodzenia skóry:

- Wczesne - rozwój rumienia i oparzenia słonecznego w 12-24 godzin po ekspozycji na słońce.

- Późne - występują one po 48-72 godzinach od ekspozycji. Promieniowanie UVB powoduje uszkodzenia DNA, RNA, białek i błon komórkowych, co prowadzi do zmian w naskórku, tkance łącznej i naczyniach krwionośnych przyspieszając proces starzenia się skóry. Natomiast wywołane przez promienie UVB mutacje DNA w komórkach skóry inicjują procesy nowotworowe. Organizm posiada zdolności naprawcze uszkodzonego przez promieniowanie UV DNA, ale często nie są one dostatecznie wydolne. Nagromadzenie się błędów genetycznych w komórkach skóry przez nadmierną, powtarzającą się ekspozycją na słońce skutkuje powstawaniem wielu zmian przewlekłych, fotostarzeniem i rozwojem nowotworów skóry.

UVA - promieniowanie graniczące ze spektrum widzialnym, w większości przechodzi przez atmosferę. Jest najmniej szkodliwe dla skóry. Może wywołać wprawdzie rumień prawie natychmiast po ekspozycji, pobudza też produkcję melaniny i daje opaleniznę, ale nie uszkadza DNA i nie ma działania rakotwórczego jeśli chodzi o skórę.

Niektóre osoby charakteryzuje zwiększona wrażliwość na promienie UV, zmiany jakie się pojawiają u tych osób zwane są fotodermatozami i mają różnorodną formę i przebieg.

Najczęstszymi fotodermatozami są wielopostaciowe osutki świetlne. Zmiany skórne mają niecharakterystyczną formę, często przypominają odczyn po ukąszeniu owada z rumieniem i świądem. Zmiany występują wiosną i latem i dotyczą skóry w miejscach odsłoniętych. Po upływie kilku dni ustępują i powracają po kolejnej ekspozycji na słońce. W Europie częściej chorują kobiety.

Pokrzywka słoneczna - stosunkowo rzadka. Charakteryzuje się bąblami, które powstają po nasłonecznieniu.

Opryszczki ospówkowate - grupa rzadkich fotodermatoz. Pod wpływem słońca powstają pęcherzyki podobnie jak w opryszczce. Goją się z pozostawieniem śladów w postaci przebarwień, odbarwień skóry i blizn.

Reakcje fototoksyczne - częste. Przejawiają się ostrym miejscowym zapaleniem skóry, przyjmują postać rumienia i pęcherzy, pojawiają się nagle. Do ich wystąpienia niezbędna jest obecność określonej substancji chemicznej w lub na skórze, która wzmacnia efekt promieniowania słonecznego.

Mogą być to substancje endogenne produkowane przez organizm w przebiegu takich chorób jak np. porfiria czy pelagra.

Wprowadzone drogą pokarmową, do tych substancji należą niektóre leki w tym antybiotyki i niektóre leki przeciwzapalne.

Fototoksycznie mogą też działać kosmetyki: perfumy, wody toaletowe, czy płyny po goleniu posiadające w swoim składzie olejek z bergamotki. Fotoksyczne substancje zawierają również rośliny, co może wywołać tzw. fitodermatozę podczas przebywania na świeżo skoszonej łące.

Fotoalergiczne zapalenie skóry - występuje przy ekspozycji na substancję uczulającą i promieniowanie słoneczne jednocześnie. Działanie fotoalergiczne mają kosmetyki zawierające piżmo ambratowe, mydła, środki dezynfekcyjne, filtry przeciwsłoneczne UVA i UVB, środki przeciwbakteryjne i niektóre leki przeciwzapalne.

Przewlekły charakter ma przebiegające z nadwrażliwością na światło przewlekłe posłoneczne zapalenie skóry.

Wiele chorób wykazuje zaostrzenie po ekspozycji na słońce, osoby, które na nie cierpią, zdecydowanie nie powinny się opalać. Są to:

• toczeń rumieniowaty
• trądzik różowaty
• choroba Dariera
• choroba Haileya-Haileya
• powierzchowna rozsiana porokeratoza
• autoimmunologiczne choroby pęcherzowe

Jednak słońce ma wiele efektów korzystnych. Wytwarzany pod jego wpływem barwnik-melanina ma działanie ochronne dla skóry. Przy pomocy promieni UV w skórze syntetyzowana jest witamina D₃, niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania naszego układu kostnego i odporności.

Promienie UV wykorzystywane są w leczeniu wielu chorób nie tylko dermatologicznych. Fotolecznictwo stosowane jest w: łuszczycy, bielactwie nabytym, atopowym zapaleniu skóry, świerzbiączce guzkowej, niektórych fotodermatozach, pokrzywce barwnikowej, niektórych chłoniakach, czy nawet w transplantologii.

Fakt czy kąpiel słoneczna będzie dla nas korzystna i przyjemna, czy szkodliwa zależy od naszej rozwagi .

Małgorzata Stokowska-Wojda 

Zawroty głowy są objawem wielu chorób. Występują u osób w różnym wieku, ale ich częstość rośnie wraz z wiekiem. Częściej dotyczą kobiet.

Powodem zawrotów głowy mogą być choroby Centralnego Układu Nerwowego albo błędnika. Z uwagi na różnorodność przyczyn zawrotami głowy zajmują się neurolodzy i laryngolodzy.

Podstawą diagnostyki zawrotów głowy jest wywiad. Na pozór łatwe rozpoznanie w rzeczywistości jest trudne. Trudność polega na tym, że pacjent subiektywnie ocenia objaw. W związku z powyższym pacjenci zawrotami głowy określają prawdziwe zawroty, czyli wrażenie wirowania jak również niespecyficzne objawy: wrażenie oszołomienia, dyskomfortu, osłabienie czy stan przedomdleniowy.

Przyczyną zawrotów głowy mogą być choroby Centralnego Układy Nerwowego, lub zaburzenia w ukrwieniu mózgu. Schorzenia te leczy neurolog. Zawroty głowy w chorobach neurologicznych w zależności od przyczyny mogą trwać różnie długo: sekundy, minuty, ale najczęściej są długotrwałe (dni, miesiące, a nawet lata). Pozycja ciała i głowy ma zwykle niewielki wpływ na nasilenie dolegliwości. Pacjent odczuwa wirownie własnej osoby, lub otoczenia, czasami porównuje je do jazdy windą, karuzelą, lub określa jako „zapadanie się”.

Do neurologicznych chorób, w których występują zawroty głowy należą:

1. Udary mózgu.
2. Zaburzenia przepływu krwi w obrębie krążenia mózgowego.
3.  Guzy mózgu.
4. Stwardnienie rozsiane.
5. Padaczka.
6. Migrena.
7. Choroba Parkinsona.
8. Choroba Alzheimera.
9. Choroby zapalne np. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, czy neuroborelioza.
10. Niektóre choroby układu nerwowego uwarunkowane genetycznie.

Kolejna grupa chorób z objawowymi zawrotami głowy to choroby laryngologiczne obejmujące błędnik. Zawroty trwają najczęściej krótko: sekundy, minuty. Często są zależne od pozycji ciała i głowy oraz znacznie nasilają się przy ruchach. Właściwym specjalistą w tym zakresie jest laryngolog.

Do najczęstszych laryngologicznych przyczyn zawrotów głowy należą:

1. Choroby ucha zewnętrznego (między innymi woszczyna).

2. Choroby ucha środkowego (np. zapalenie trąbki słuchowej, perlak).

3. Choroby ucha wewnętrznego:

• zapalenie błędnika
• choroba Méniére´a
• łagodne położeniowe zawroty głowy
• toksyczne uszkodzenie błędnika (np. spowodowane przez leki)
• urazy ucha wewnętrznego
• uszkodzenie naczyniowe błędnika (w wyniku niedokrwienia)
• hałas i choroba lokomocyjna
• zapalenie nerwu przedsionkowego. 

Często pacjenci mianem zawrotów głowy określają niespecyficzny dyskomfort, który występuje z bardzo różnych ogólnoustrojowych powodów:

1.      Wahania ciśnienia tętniczego krwi (zarówno nagły wzrost, jak i nagłe obniżenie).

2.      Zaburzenia rytmu serca.

3.      Różnego rodzaju infekcje np. grypowe.

4.      Anemia.

5.      Zaburzenia elektrolitowe np. podczas biegunki czy wymiotów.

6.      Niedocukrzenie.

7.      Okres menopauzalny.

8.      Choroby okulistyczne np. narastająca z wiekiem dalekowzroczność.

9.      Rożne przyczyny psychogenne (napady paniki, zaburzenia lękowe, depresja).

Zawroty głowy z uwagi na różnorodność przyczyn mogą być objawem przewlekłych zaburzeń, które leczone są bez pośpiechu w trybie planowym, ale mogą być również zwiastunem stanów naglących wymagających pilnej interwencji lekarskiej.

Wskazaniem do pilnej hospitalizacji są towarzyszące zawrotom głowy tzw. objawy alarmowe. Należą do nich:

1.      Utrata przytomności.

2.      Zdwojone widzenie.

3.      Zaburzenia mowy.

4.      Niedowład.

5.      Zaburzenia równowagi.

6.      Niedowład.

7.      Nagła głuchota.

8.      Silny ból głowy.

9.      Duży wzrost ciśnienia tętniczego krwi.

10.  Ciężkie zawroty głowy i zaburzenia równowagi po raz pierwszy w życiu.

11.  Zawroty głowy po wypadku, zwłaszcza po urazie wielonarządowym.

Małgorzata Stokowska-Wojda

Przesunięcie terminu wprowadzenia obowiązku wystawiania zwolnień lekarskich z 1 lipca na 1 grudnia br. zapowiedziała minister rodziny, pracy i polityki społecznej Elżbieta Rafalska. Odpowiedni zapis w tej sprawie znajdzie się w projekcie ustawy o identyfikacji cyfrowej, przygotowany przez Ministerstwo Cyfryzacji.

Minister Rafalska zapewnia jednocześnie, że to tyko przesunięcie terminu, a nie wycofanie się z projektu. Zmiana daty ma służyć wprowadzeniu tego rozwiązania „bez niepokojów dla pacjenta”. Dodała też, że wciąż  są regiony, gdzie lekarze wystawiają mało e-zwolnień.

Przesunięcie terminu wejścia w życie tego obowiązku jedynie odsuwa problem w czasie, ale go nie rozwiązuje - uważa Jacek Krajewski, prezes Porozumienia Zielonogórskiego - Niezmiennie stoimy na stanowisku, że powinno to być rozwiązanie fakultatywne, a nie obowiązkowe. Lekarze powinni mieć jednocześnie możliwość wystawiania zwolnień w formie elektronicznej i papierowej. Pięć miesięcy, które zyskamy, niewiele tu zmieni. To także zbyt krótki okres czasu, by udało się doprowadzić do sprawnego działania systemu, którego testowanie zostało lekarzom umożliwione zbyt późno.

Według danych ZUS  od stycznia 2016 r. w formie papierowej lekarze wydali prawie 54 mln zaświadczeń, a w formie elektronicznej - ponad 3 mln.

Powszechnie uważamy, że choroby układu krążenia są spuścizną cywilizacji i zawdzięczamy je zmianom w środowisku w jakim przyszło na żyć. Nieprawidłowa dieta, pośpiech, stres stanowią czynniki ryzyka chorób serca.

Ale czy tylko czynniki zewnętrzne są odpowiedzialne za choroby układu krążenia?

Stwierdzono, że niektóre choroby częściej występują w pewnych rodzinach. Przebyty zawał mięśnia serca u rodziców pozwala sądzić, że u ich dzieci ryzyko choroby serca będzie większe niż u potomstwa osób, pochodzących z rodzin, w których takich schorzeń nie było. 

Dzisiaj wiadomo już, że choroby układu krążenia w dużej mierze zależą od naszego materiału genetycznego. Mechanizmy dziedziczenia części z tych chorób zostały poznane. Okazało się, że przewidzenie efektów konkretnych mutacji genowych nie jest proste. Ryzyko zachorowania osoby z mutacja genową dotyczącą układu sercowo-naczyniowego jest zależne również od wieku, płci tej osoby i czynników środowiskowych na jakie jest narażona. Niektóre uszkodzenia materiału genetycznego znajdujące się w chromosomie X kobiety, czynią z niej nosicielkę wadliwego genu. Sama nie będąc chora może przekazać ten gen potomstwu. U synów z „wadliwym” genem wystąpi choroba układu krążenia. Jeżeli ojciec jest „zdrowy” genetycznie, córki mogą zostać nosicielkami zmutowanego genu, podobnie jak matka. 

Do dziedzicznych chorób układu sercowo-naczyniowego należą:

1. Kardiomiopatie
2. Dziedziczne arytmie
3. Rodzinne tętniaki i rozwarstwienia aorty.

Użyteczność badania genetycznego w przypadku chorób układu krążenia polega na stwierdzeniu zagrożenia, zanim wystąpią objawy choroby. Dotyczy to dzieci rodziców z rozpoznaną chorobą serca, która może mieć podłoże genetyczne, ale dotychczas nie zostało to potwierdzone, oraz dzieci z rodzin, w których badanie genetyczne zostało wykonane i potwierdziło mutację genową u innych członków rodziny. Nie wszystkie dzieci chorych rodziców muszą otrzymać „przykry spadek”. Te, u których nie stwierdzono obciążenia, poza zalecanym wszystkim zdrowym stylem życia nie wymagają specjalnych procedur.

Natomiast stwierdzenie obciążenia genetycznego u pacjenta, który jeszcze nie ma objawów choroby układu krążenia pozwala mu na trafniejsze zaplanowanie przyszłości:

1. Modyfikację stylu życia. Niektóre choroby wymagają rezygnacji ze sportu wyczynowego i forsownych wysiłków. W innych aktywność jest dozwolona, ale w odniesieniu do wybranych dyscyplin sportowych przy regularnych badaniach kontrolnych
2. Unikanie niektórych leków, czy gorączki
3. Możliwość rozpoczęcia leczenia na wczesnym etapie choroby
4. Określenie ryzyka na przekazanie mutacji genowej potomstwu
5. Możliwość zaplanowania kontroli kardiologicznej u obciążonej genetycznie pacjentki podczas ciąży. Okres ciąży i połogu zwiększa ryzyko pogorszenia stanu zdrowia.

Narodowy Fundusz Zdrowia nie finansuje badań genetycznych w zakresie chorób układu krążenia. Nieodpłatne badania genetyczne tego typu wykonywane są w ramach badań naukowych, ale obejmują zazwyczaj niewielkie grupy pacjentów. Wykonanie zaś komercyjne obarczone jest wysokimi kosztami, od 300-500 zł do 7 000 zł w zależności od rozległości badanego materiału genetycznego.

Małgorzata Stokowska-Wojda

Zarząd FPZ, po analizie treści Zarządzenia Prezesa NFZ z dnia 16 marca 2018 r. negatywnie ocenia wdrażany program pilotażowy opieki koordynowanej w podstawowej opiece zdrowotnej „POZ PLUS” i nie rekomenduje członkom Federacji udziału w pilotażu.

Uzasadnienie:

1. Zakres  świadczeń zdrowotnych, zwłaszcza dotyczących bilansów zdrowia osób dorosłych w wieku 20-65 lat, nie jest oparty na dowodach naukowych oraz jest niedostosowany do rzeczywistych potrzeb zdrowotnych pacjentów i kompetencji lekarza rodzinnego/POZ.
2. Wygórowane wymagania organizacyjne i sprawozdawcze przekraczają  zasoby  kadrowe oraz możliwości administracyjne  mniejszych placówek.
3. Dotychczasowe doświadczenia w reagowaniu na uwagi merytoryczne na etapie powstawania Zarządzenia wskazują na brak woli współpracy odpowiedzialnych urzędników Centrali NFZ z przedstawicielami Federacji.

Za mało czasu pozostało do przygotowania systemów w przychodniach do wystawiania zwolnień jedynie w formie elektronicznej, co ma nastąpić po 1 lipca br. - ostrzegają lekarze Porozumienia Zielonogórskiego, zwracając uwagę na opóźnienia ZUS w pracach nad wdrożeniem nowych rozwiązań.

Dopiero 23 lutego rozpoczęto prace nad stworzeniem środowiska testowego w celu przygotowania aplikacji gabinetowych do obsługi elektronicznych zwolnień. Będzie ono dostępne pod koniec kwietnia. Problem jest poważny, bo przychodnie mają różne oprogramowanie, pochodzące od różnych dostawców.  Dotychczas tylko jedna spośród kilku firm, dostarczających oprogramowanie do przychodni, jest gotowa z aplikacją, konieczną do e-zwolnień. Pozostałe czekały na udostępnienie środowiska testowego.

- Za te opóźnienia nie odpowiadają lekarze, ale to na nich spadnie odpowiedzialność, gdy pospiesznie wprowadzany system zawiedzie – podkreśla Jacek Krajewski, prezes Porozumienia Zielonogórskiego. - Dlatego w dalszym ciągu podtrzymujemy stanowisko, że przy obecnym poziomie infrastruktury informatycznej w Polsce, opóźnieniach przy kolejnych etapach wprowadzenie systemu i braku pilotażu przeprowadzonego na dużej populacji, termin 1 lipca br. jest nierealny. Nasz podstawowy postulat w tej kwestii sprowadza się do tego, by  także po tej dacie lekarz mógł, a nie musiał wystawiać zwolnienia w formie elektronicznej. System powinien być wprowadzany fakultatywnie, a nie obligatoryjnie. Naszym zdaniem istnieje zbyt dużo przesłanek do twierdzenia, że nie zadziała on prawidłowo w tak krótkim czasie.

źródło: Porozumienie Zielonogórskie

W związku z trwającymi pracami legislacyjnymi prowadzącymi do wdrażania kolejnych etapów elektronizacji pracy naszych poradni potrzebujemy jak najpełniejszej informacji o stanie informatyzacji Członków Federacji Porozumienie Zielonogórskie. W debatach często poruszany jest temat stanu przygotowań do wdrożenia e-zdrowia tj. m.in. elektronicznych zwolnień (eZLA), e-recept, e-skierowań i elektronicznej dokumentacji medycznej.

W ankiecie nie oceniamy merytorycznego aspektu wdrażania tych rozwiązań do medycyny a jedynie rzeczywisty stan przygotowania techniczno-sprzętowego i sposób aktualnego wykorzystania komputerów w codziennej pracy personelu medycznego.

Wypełniając ankietę prosimy zaznaczać wszystkie odpowiedzi pasujące do sytuacji wypełniającego lekarza, pielęgniarki, położnej itd.

Jedynie w przypadku kiedy wypełnia ankietę właściciel to może wypełnić uwzględniając globalnie cały podmiot a nie tylko siebie, chyba, że wie o tym, że pozostały personel również wypełnił ankietę.

Ankieta dostępna jest w wersji on-line w menu Związek - ANKIETY

Jeżeli z jakiegoś powodu nie możesz wypełnić on-line, albo chcesz przekazać Koleżance/Koledze z pracy a ta osoba nie może wypełnić elektronicznie ankiety to wersja do wydruku znajduje się pod adresami:

Ankieta wersja PDF

Ankieta wersja Word

W przypadku ankiet papierowych prosimy przekazać je do Biura Związku.

W razie wątpliwości proszę o kontakt na adres: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Żelazo jest metalem i zwykle kojarzy nam się z produkcją stali niezbędnej do budowy mostów, linii kolejowych i konstrukcji obiektów urbanistycznych. Żelazo jest również niezwykle ważnym składnikiem naszego ciała.

Fakt , że wchodzi w skład krwinek czerwonych i włókien mięśniowych jest powszechnie znany. W związku z powyższym uczestniczy w procesie transportowania i magazynowania tlenu. Jako element licznych przemian biochemicznych bierze udział w wytwarzaniu energii, inaktywacji trucizn i aktywacji niektórych leków. O tym, że wolne rodniki szkodzą naszemu zdrowiu i urodzie wszyscy wiemy. Nie zawsze potrafimy się przed nimi chronić. Rzadko mamy świadomość, że składnikiem enzymów przekształcających wolne rodniki w nietoksyczne związki jest właśnie żelazo. Zaburzenie przemian biochemicznych z udziałem żelaza może wywrzeć toksyczny wpływ na komórki. Wielofunkcyjność żelaza wynika z funkcjonowania tego pierwiastka jako jonu dwu- i trójwartościowego.

Ciało dorosłego mężczyzny zawiera ok. 4g żelaza, a dorosłej kobiety ok. 3,5g. Większość żelaza w organizmie (60-70%) znajduje się w hemoglobinie krwinek czerwonych, ok. 10% w komórkach mięśni, pozostałe 20-30% jest zmagazynowane w wątrobie i układzie siateczkowo-śródbłonkowym. 1% żelaza stanowi składnik bardzo ważnych dla organizmu enzymów.

Prawidłowe funkcjonowanie organizmu wiąże się ze stratami żelaza. Tracimy je z moczem, potem, krwią menstruacyjną, złuszczającym się naskórkiem czy nabłonkiem jelita. Dobowa utrata żelaza wynosi średnio 14 µg/kg masy ciała. Żelazo jest dla nas tak cenne, że nie istnieje żaden mechanizm, który odpowiadałby za aktywne usuwanie żelaza w przypadku jego nadmiaru. Jednak istnieje taka choroba, która wskutek wrodzonych defektów enzymatycznych prowadzi do nadmiernego gromadzenia żelaza-jest to wrodzona hemochromatoza.

Znacznie częściej mamy do czynienia z niedoborem żelaza, który jest najczęstszym zaburzeniem żywieniowym na świecie i przyczyną niedokrwistości (anemii). Na niedokrwistość z niedoboru żelaza cierpi ok. 2 mld ludzi (ponad 30% populacji świata).

Suplementację żelaza zaleca się osobom narażonym na jego niedobór, zwłaszcza:

1.Kobietom ciężarnym.

2.Obficie miesiączkującym.

3.Matkom karmiącym.

3.Wegetarianom.

4. Osobom narażonym na niedotlenienie np. przebywającym w klimacie wysokogórskim.

W warunkach fizjologicznych żelazo dostarczane jest do organizmu z pożywieniem i jest ono jednym z najsłabiej wchłanialnych pierwiastków. Dieta może zawierać żelazo hemowe (organiczne) i niehemowe (nieorganiczne). Żelazo hemowe zawarte jest prawie wyłącznie w produktach mięsnych. Jego przyswajanie jest bardzo dobre. Żelazo niehemowe zawarte jest w produktach roślinnych, a jego wchłanianie utrudnione. Dlatego wegetarianie są narażeni na niedobór żelaza nieporównywalnie bardziej niż mięsożercy.

Z uwagi na ilość żelaza produkty spożywcze możemy podzielić na zawierające go:

1. dużo: podroby, warzywa strączkowe

2. średnio: mięso czerwone, drób, kasze, warzywa

3. mało: mleko, ziemniaki, owoce

Wchłanianie żelaza jest zależne od innych składników diety. Nie bez znaczenia jest w jakim towarzystwie znajdzie się kawałek mięsa czy ryby na obiadowym talerzu i jakie napoje zostaną do tego obiadu zaserwowane. 

Wchłanianie żelaza znacznie zwiększa witamina C. Podane jako surówka kiszone warzywa, zwłaszcza kapusta, poprawią przyswojenie żelaza z posiłku. Korzystnie działa środowisko kwaśne: kwas cytrynowy, jabłkowy, winowy, a także fruktoza zawarta w owocach i sokach owocowych.

Podstawowym czynnikiem hamującym wchłanianie żelaza (również zawartego w produktach mięsnych) jest wapń. Produktami zmniejszającymi biodostępność żelaza są:

- mleko i jego przetwory

- białko jaja kurzego

- kakao

- czerwone wino

- szpinak

- kawa

- herbata

- niektóre przyprawy: np.oregano

Stwierdzono, że na niedokrwistość wynikającą z niedoboru żelaza bardziej narażone są osoby odżywiające się w tradycyjny chiński sposób (ryż, świeże warzywa, mleko, jogurt, słodycze). Według badań Chińczycy częściej mają niedokrwistość niż odżywiający się mięsem reniferów Norwegowie.

Prawidłowy poziom żelaza we krwi zapewni prawidłowo zbilansowana dieta. Ważne jest, by produkty hamujące wchłanianie żelaza przyjmować w odstępie ok. 2 godzin od posiłku bogatego w żelazo. Do obiadu lepiej wypić sok owocowy niż herbatę.

Jeżeli jest konieczność przyjmowania preparatów żelaza powinno się popijać je sokiem owocowym, w żadnym wypadku mlekiem. Warto wziąć pod uwagę, że niektóre leki np. antybiotyki mogą zaburzać wchłanianie żelaza.

Małgorzata Stokowska-Wojda

Lekarze rodzinni Porozumienia Zielonogórskiego tradycyjnie radzą spędzać święta w taki sposób, by były jednocześnie przyjemnością i korzyścią dla zdrowia. I nie chodzi już tylko o przestrzeganie przed nadmiarem wysokokalorycznych i ciężkostrawnych potraw czy też zalecanie ruchu - o czym lekarze przypominają nieustannie, a nie tylko od święta. Niemniej ważne są aspekty emocjonalne, o których często zapominamy lub nie doceniamy ich wagi.

- Święta to czas, kiedy rodzina może po prostu ze sobą pobyć, porozmawiać, nacieszyć się sobą, zatrzymać się na chwilę, zwolnić tempo - mówi Małgorzata Stokowska-Wojda, lekarka Porozumienia Zielonogórskiego.  - To bezcenne momenty, których w codziennym pośpiechu i zabieganiu na ogół brakuje. Szczególnie starsze osoby często czują się samotne, nawet gdy mają rodzinę. Poświęćmy w okresie wielkanocnym więcej czasu i uwagi naszym rodzicom i dziadkom, zwłaszcza wówczas, gdy w dni powszednie zbyt często ich nie odwiedzamy.

Przy okazji świątecznych wizyt u seniorów warto także zwrócić uwagę na inne sprawy. Z doświadczenia lekarzy rodzinnych wynika, że starsi ludzie, którzy na ogół cierpią na wiele współistniejących schorzeń, nadużywają leków i suplementów diety. Często robią to nieświadomie, kierując się poradami sąsiadów, znajomych czy agresywnych (i czasem wprowadzających w błąd reklam). Wszelkie preparaty kupowane bez wskazań lekarza i bez recepty pozostają poza kontrolą. Warto zajrzeć do apteczek naszych dziadków, zabrać do utylizacji przeterminowane preparaty i przestrzec przed niepotrzebnym przyjmowaniem zbyt wielu tabletek.

- Nie kupujmy też seniorom suplementów w prezencie, jak to się często zdarza - przestrzega lekarka rodzinna. - Wiele osób robi tak w dobrej wierze, uważając że w ten sposób przyczynia się do poprawienia stanu zdrowia swoich bliskich. Tymczasem może to przynieść więcej szkody niż pożytku. Wbrew temu, co słyszymy w reklamach, nie istnieją cudowne preparaty na odporność, zachowanie dobrej pamięci, itp. Nie ma sensu też profilaktyczne zażywanie większości witamin oraz mikro- i makroelementów. Najpierw powinno się sprawdzić, czy mamy ich niedobory.