Lekarze rodzinni Porozumienia Zielonogórskiego w krótkim czasie zebrali tysiące podpisów poparcia pod obywatelskim projektem ustawy, zakładającej wzrost nakładów na opiekę zdrowotną do 6,8 proc. PKB. Trwa ich weryfikowanie, do tej pory sprawdzono  58 tysięcy podpisów. Projekt ma szansę wejść pod obrady sejmu, jeśli poprze go co najmniej 100 tysięcy osób. Wydaje się, że w tak imponującym tempie nie będzie z tym najmniejszego problemu zwłaszcza, że podpisy pod projektem zbierają także inne organizacje.

Przypomnijmy: 9 listopada br Marszałek Sejmu RP przyjął zawiadomienie o utworzeniu Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w którym znalazł się zapis o nakładach na ochronę zdrowia w wys. 6,8 proc. PKB. Tym samym projekt ustawy został usankcjonowany do dalszego procedowania.

Wzrost nakładów na opiekę zdrowotną do 6,8 proc. PKB - to główny cel obywatelskiego projektu ustawy, który ma szansę wejść pod obrady sejmu, jeśli poprze go co najmniej 100 tysięcy osób. Lekarze Porozumienia Zielonogórskiego także zbierają podpisy poparcia. Pacjenci ze zrozumieniem przyjmują pomysł i chętnie składają podpisy. Czasu pozostało jednak niewiele: obywatelski projekt może być procedowany równolegle z projektem rządowym (zakładającym wzrost nakładów do 6 proc. PKB do 2025 r.), jeśli do końca listopada podpisy znajdą się w rękach Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej. 

Przypomnijmy: 9 listopada br Marszałek Sejmu RP przyjął zawiadomienie o utworzeniu Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w którym znalazł się zapis o nakładach na ochronę zdrowia w wys. 6,8 proc. PKB. Tym samym projekt ustawy został usankcjonowany do dalszego procedowania.

W opublikowanym 23 listopada br. raporcie NIK czytamy:

„Polska, pod względem wydatków na zdrowie, jest w ogonie krajów europejskich. Pomimo zwiększenia o ponad 3,2 mld zł w 2016 roku (w stosunku do roku poprzedniego) wartości umów zawartych ze świadczeniodawcami, system ochrony zdrowia w naszym kraju jest wciąż niedofinansowany co powoduje, że dostęp pacjentów do świadczeń medycznych jest wciąż znacznie ograniczony”. 

NIK podkreśla też, że średni czas oczekiwania pacjentów na udzielenie świadczenia wydłużył się w przypadku większości analizowanych oddziałów, pracowni, zakładów i poradni. Według raportu, wydatki  bieżące na ochronę zdrowia w Polsce w 2016 r. stanowiły 6,4 proc. PKB (wydatki ogółem, publiczne i prywatne), co znacząco odbiega od wartości notowanych w innych krajach europejskich. Podobnie sytuacja przedstawiała się przy porównaniu kwot wydatkowanych na jednego mieszkańca w tych krajach. Tak niskie wydatki na zdrowie w Polsce świadczą o niedofinansowaniu systemu ochrony zdrowia i skutkują ograniczeniem dostępu do świadczeń medycznych.

Zwykło się uważać, że problem zaparć dotyczy wyłącznie osób dorosłych i wynika z nieprawidłowej diety, zbyt małej ilości ruchu i rozleniwienia jelit w związku z zaawansowanym wiekiem. Zaparcie u dzieci wywołuje zdziwienie, a jednak dotyczy (według różnych doniesień) od 1,5-7,5% dzieci.

By ocenić, kiedy już mamy problem, a kiedy jeszcze nie, konieczna jest definicja zaparcia.

Zaparcie określa się jako utrudnione, czasami bolesne, wymagające wysiłku oddawanie stolca w odstępach większych niż 3 dni oraz oddawanie stolca twardego z uczuciem niepełnego wypróżnienia mimo codziennego stolca.

Wbrew pozorom, oddawanie stolca w odstępach większych niż 3 dni, nie jest objawem dominującym w zaparciach u dzieci. Duży odsetek małych pacjentów oddaje twardy, zbity stolec codziennie, a nawet kilka razy dziennie. Charakterystycznym objawem jest oddawanie stolców o dużej objętości. Oddawanie stolca jest bolesne. Nie zawsze mały pacjent potrafi powiedzieć, że ma uczucie niepełnego wypróżnienia, nawet jeżeli taka dolegliwość ma miejsce. Często zaparciom towarzyszy nietrzymanie kału. Wynika ono z poszerzenia bańki odbytnicy przez zalegające masy kałowe. Brudzenie bielizny przez dziecko bywa mylone z defekacją.

U 17-40% dzieci zaparcia pojawiają się już w pierwszym roku życia. Często zaczynają się w okresie nauki i ćwiczenia korzystania z nocnika i toalety. Bywa, że problem o charakterze zaparcia wyzwala przebyta infekcja, zmiana diety, odwodnienie, czy duży stres u dziecka (np. zmiana otoczenia, rozwód rodziców). Stwierdzono, że w większości przypadków (95%) zaparcia u dzieci mają podłoże czynnościowe. Łatwiej sobie z nimi poradzić i nie stanowią poważnego zagrożenia. U ok. 5% dzieci zaparcie jest objawem poważnej choroby organicznej.

Diagnostyka czynnościowego zaparcia u dziecka opiera się na wywiadzie i badaniu lekarskim. Badania laboratoryjne, czy obrazowe nie są w tej sytuacji potrzebne. Za czynnościowym charakterem zaparcia przemawia obecność objawów:

• Dwie lub mniej defekacji w tygodniu
• Przynajmniej jeden epizod nietrzymania stolca w tygodniu
• Duży wysiłek przy defekacji lub świadome unikanie oddawania stolca przez dziecko
• Bolesne wypróżnianie lub twarde stolce
• Obecność dużych mas kałowych w odbytnicy
• Stolce o dużej średnicy, mogące zatykać toaletę

W badaniu dziecka nie występują istotne odchylenia od normy. Rozwój jest prawidłowy, a wzrost i masa ciała w normie wiekowej.

Niepokój i podejrzenie poważnej choroby organicznej jako przyczyny zaparć budzi pojawienie się tzw. objawów alarmowych:

• Bardzo wczesny początek zaparcia (poniżej 1 miesiąca życia)
• Występowanie w rodzinie choroby Hirschprunga
• Wąskie stolce
• Krew w stolcu
• Utrata apetytu
• Gorączka
• Wymioty żółciowe
• Choroba tarczycy
• Znaczne powiększenie brzucha
• Skrzywienie szpary pośladkowej
• Przetoki odbytu
• Nieprawidłowa budowa odbytu
• Blizny i zmiany w okolicy okołoodbytowej
• Kępka włosów w okolicy krzyżowej 
• Zmniejszenie napięcia i siły mięśni nóg

Wystąpienie objawów alarmowych wymaga podjęcia interwencji medycznej w trybie pilnym.

Dzieci z zaparciem czynnościowym leczone są długotrwale. Celem leczenia jest regulacja i bezbolesność wypróżnień, uzyskanie miękkiej konsystencji stolca i zapobieganie brudzeniu bielizny. W leczeniu zaparć najważniejsza jest dieta z dużą zawartością błonnika. Dotyczy to zwiększenia ilości warzyw i owoców w codziennym jadłospisie oraz dobór pełnoziarnistych produktów mącznych z ograniczeniem tak bardzo lubianych przez dzieci słodkości. Ważne jest też przyjmowanie dostatecznych ilości płynów, najlepiej wody, ponieważ odwodnienie, czy niedobór płynów wystarczy, by spowodować zaparcie. Zalecana jest również aktywność fizyczna, bo podczas ruchu żywiej pracują nie tylko mięśnie, ale i jelita. Minimalna dawka aktywnego ruchu to godzina dziennie. W leczeniu zaparć stosuje się też specjalne ćwiczenia – biofeedback. Mają one na celu nauczenia pacjenta prawidłowego toru defekacji. Uważa się, że trening ten odnosi pozytywny skutek u ok. 50-90% pacjentów. W leczeniu zaparć używane są leki. Najczęściej mają one na celu zwiększenie ilości wody w świetle jelita, co pozwala zachować miękką konsystencję stolca i ułatwia wypróżnianie. Jednak nie wszystkie leki stosowane w tym celu u dorosłych można podać dziecku.

Leczenie zaparcia jest długotrwałe. Zgodnie z amerykańskimi wytycznymi powinno ono trwać tak długo, jak długo dziecko cierpiało na zaparcie przed rozpoczęciem leczenia. Jednak dawki leków można redukować nie wcześniej niż po minimum 2 miesiącach bez zaparcia. Należy utrzymywać właściwą dietę i ruch jako działania chroniące przed nawrotem.

Małgorzata Stokowska-Wojda

Do literackiego grona lekarzy Porozumienia Zielonogórskiego, obok powieściopisarki Anny Osowskiej, dołączyła Małgorzata Stokowska-Wojda. Zadebiutowała tomikiem poezji „Ultrasonografia wiersza”, który ukazał się kilka tygodni temu.

Tak o poetce-lekarce pisze w recenzji Paweł Podlipniak z Salonu Literackiego, polecając lekturę wierszy:

 - To rzadko spotykane, wbrew pozorom, połączenie, ale to właśnie dzięki temu jej wiersze cechuje empatia zestawiona z bolesnością obserwacji i dozą pesymizmu. Bardzo trafnie i ciekawie pisze o tym sama autorka: „Poezja jest bardzo bliska ultrasonografii. Obraz jaki uzyskujemy na ekranie ultrasonografu zależy nie tylko od oglądanego obiektu, ale również rodzaju użytej głowicy usg. W zależności od mocy nadawczej głowicy, częstotliwości wiązek ultradźwięków i sposobu ich ułożenia obraz tego samego obiektu na ekranie będzie inny. Obraz wiersza na ekranie naszej wyobraźni zależy od emocji, nastroju i indywidualnej wrażliwości. Ten sam wiersz u wielu ludzi generuje wiele obrazów. Różnica między poezją a ultrasonografią jest jedna: żaden obraz poetycki na ekranie wyobraźni nie jest obarczony artefaktem.”

Małgorzata Stokowska-Wojda, lekarz rodzinny z Łaszczowa, od wielu lat zajmuje się zarówno pisaniem, jak i ultrasonografią. Publikuje głownie felietony („Służba zdrowia”, „Gazeta Lekarska”, „Zdrowie dla każdego”, „Praktyka Lekarska”), ale po raz pierwszy ujawniła światu swoją poezję, dotąd tworzoną „do szuflady”.

Kontakt do autorki: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

- Raz rozbite struktury podstawowej opieki zdrowotnej i ambulatoryjnej opieki specjalistycznej będzie bardzo trudno odtworzyć - ostrzega prezes Porozumienia Zielonogórskiego Jacek Krajewski w piśmie do ministra zdrowia na temat rozporządzenia, dotyczącego kryteriów wyboru ofert w postępowaniu na udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.

Porozumienie Zielonogórskie zgłosiło długą listę uwag do rozporządzenia z 5 sierpnia ub.r., którego zapisy w opinii federacji przyznają przyszpitalnym poradniom specjalistycznym liczne preferencje. Są one zapisane zarówno w części wspólnej, jak i w kryteriach dla poszczególnych przedmiotów postępowania, wyszczególnionych w załączniku nr. 2. Prezes PZ Jacek Krajewski podkreśla, że proponowane przez federację zmiany mają na celu równe traktowanie podmiotów. Dlatego postuluje m.in. wykreślenie wszystkich proponowanych w rozporządzeniu kryteriów, preferujących poradnie przyszpitalne i bardzo duże przychodnie. Prezes podkreśla, że poradnie przyszpitalne są kontraktowane w ramach sieci szpitali, więc nie powinny mieć dodatkowych preferencji. Jednym z kryteriów, świadczących o uprzywilejowanej pozycji dużych podmiotów podczas ubiegania się o umowy z NFZ , jest np. zwiększenie wymogu czasu pracy przychodni z 12 godzin do 24 godzin oraz łącznego czasu pracy lekarzy od ponad 36 godzin. Jest oczywiste, że takich wymogów nie mogą spełnić małe poradnie. Prezes Porozumienia Zielonogórskiego podkreśla, że taki zapis uderzy bezpośrednio w pacjentów - ograniczy dostęp do AOS w mniejszych ośrodkach, trudniej mu będzie uzyskać poradę specjalisty w pobliżu swego miejsca zamieszkania. W opinii PZ, lepszą dostępność pacjentom zapewniają liczne małe poradnie niż nieliczne duże. 

„Preferowanie szpitali i wielkich przychodni przy kontraktowaniu AOS grozi nie tylko ograniczeniem dostępności do tego zakresu świadczeń w wielu mniejszych przychodniach zlokalizowanych poza szpitalami, ale stwarza również zagrożenie dla funkcjonowania podstawowej opieki zdrowotnej, w postaci nagłego zwiększenia liczby porad. Pacjenci pozbawieni opieki poradni AOS zgłoszą się do jedynie dla nich dostępnej poradni POZ” - czytamy w piśmie  prezesa Porozumienia Zielonogórskiego do ministra zdrowia.

Parlamentarne prace legislacyjne nad projektem ustawy o POZ dobiegają końca: po przyjęciu go przez sejm, senacka komisja zdrowia zaakceptowała go bez poprawek, a podczas głosowania 10 listopada br. izba także go przyjęła. Pomimo licznych uwag i kontrowersji różnych środowisk, w tym Porozumienia Zielonogórskiego, które zgłaszało długą listę zastrzeżeń, ustawa o podstawowej opiece zdrowotnej wkrótce wejdzie w życie.

- To akt prawny, który od razu nadaje się do poprawki - stwierdza wiceprezes Porozumienia Zielonogórskiego Wojciech Pacholicki. -  Wprawdzie ostateczna wersja ustawy różni się nieco od projektu, który ostro krytykowaliśmy, to jednak wprowadzone zmiany nadal nie są satysfakcjonujące. Ustawa, która miała być przełomowa dla systemu, w rzeczywistości niewiele zmienia, a już na pewno nie jest oczekiwanym przez nas przełomem w umacnianiu pozycji POZ. Nie tylko brakuje jasnego wskazania, że POZ jest filarem systemu, ale też z innych zapisów wynika, że właśnie tak nie jest. Owym filarem wydaje się być leczenie szpitalne, co w naszej opinii jest błędem.

         Porozumienie Zielonogórskie, jako jedyny reprezentatywna organizacja lekarzy rodzinnych, podczas konsultacji projektu wielokrotnie przedstawiało ministerstwu swoje uwagi, zarówno ogólne, jak i szczegółowe. Federacja zwracała uwagę, że w dokumencie brakuje jasnego określenia sposobu finansowania POZ, co przy szeregu nowych zadań, jakie wynikają z ustawy musi budzić obawy. Duże zastrzeżenia budzi także sposób wprowadzenia opieki koordynowanej. System ma ruszyć już za dwa lata, co może być trudne. Porozumienie Zielonogórskie  postulowało ewolucyjny, stopniowy model wdrożenia. 

         Ustawa przewiduje, że koordynację opieki nad pacjentem w całym systemie ochrony zdrowia ma zapewnić lekarz, jednak brakuje brak jasnych regulacji dotyczących jego współpracy z pielęgniarką w przypadku odrębnych praktyk.

- Pod znakiem zapytania stoi też powstanie zespołu POZ jako jedynej formy organizacyjnej po r. 2024 - dodaje wiceprezes Pacholicki. - Zespół ma być  złożony z lekarza, pielęgniarki i położnej. Porozumienie Zielonogórskie postulowało, by mógł on funkcjonować w oparciu o pracę lekarza i pielęgniarki lub położnej. Problem w tym, że położnych jest zbyt mało, by wszystkie obecnie działające praktyki znalazły chętne osoby tej profesji do pracy. Niewykonalny zapis jednak pozostał, a to w opinii Federacji oznacza, że część praktyk (zwłaszcza małych), po prostu przestanie istnieć.

         To nie jedyne zapisy, budzące obawy Porozumienia Zielonogórskiego. Federacja ma także zastrzeżenia m.in. wobec pomysłu przesunięcia rehabilitacji do POZ oraz nieprecyzyjnych zapisów dotyczących jakości i akredytacji w POZ.

Wpływ spożycia alkoholu na zdrowie budzi duże zainteresowanie ale wywołuje wiele kontrowersyjnych opinii. 

Ocena ilości wypijanego alkoholu obliczana jest w porcjach standardowych w odniesieniu do czasu w jakim ten alkohol jest wypijany. Porcja standardowa to 10 gramów czystego (100%) etanolu. W przeliczeniu na dostępne trunki jedna porcja standardowa to:

-25 gramów wódki(40%)

-100 gramów wina (10%)

-200gramów piwa (5%)

W latach 1985-2015 w Wielkiej Brytanii przeprowadzono badanie na 527 osobach dorosłych. Badanych podzielono pod względem ilości spożywanego tygodniowo alkoholu na grupy. 

1. Małe spożycie alkoholu- od 1do 7 standardowych porcji na tydzień.
2. Umiarkowane spożycie alkoholu :kobiety od 7 do < 14 standardowych porcji alkoholu, mężczyźni od 7 do < 21 porcji na tydzień.
3. Duże spożycie alkoholu: kobiety 14 porcji tygodniowo, mężczyźni  21 porcji.

Grupę kontrolną stanowili abstynenci wypijający tygodniowo mniej niż 1 standardową porcję alkoholu. 

Osoby badane obserwowano przez 30 lat. Celem badania była odpowiedź , czy ilość wypijanego alkoholu ma wpływ na funkcje intelektualne. Badano ryzyko zaniku hipokampa-małej struktury mózgu odpowiedzialnej za pamięć. Wnioski były zaskakujące. Zależność między zanikiem hipokampa a spożywanym alkoholem obserwowano wyłącznie u mężczyzn, u kobiet nie. U wszystkich grup spożywających alkohol (od 7 do powyżej 21 porcji) w porównaniu z abstynentami występowało pogorszenie płynności słownej (wymienianie w określonym czasie jak największej ilości słów na określoną literę). Nie zaobserwowano pogorszenia płynności semantycznej (wymienianie w określonym czasie jak największej ilości słów z danej kategorii) i zdolności przypominania sobie słów.

Najwięcej zainteresowania budzi korelacja między długością życia i spożywaniem alkoholu. Wykres ilustrujący tę zależność ma kształt pochylonej w prawo litery J. O ile negatywne skutki nadużywania alkoholu są oczywiste, początek tego wykresu jest intrygujący. Świadczy on bowiem o tym, że niewielkie ilości alkoholu mają działanie prozdrowotne. Znane jest wszak antymiażdżycowe działanie czerwonego wina zwłaszcza w połączeniu z dietą śródziemnomorską.

Wiele autorytetów naukowych uważa, że w wyciąganiu wniosków należy być ostrożnym, bo na długość życia ma wpływ wiele czynników i trudno je wszystkie uwzględnić. Wiadomo jednak, że coraz większą wagę przywiązujemy nie tylko do długości życia, ale do jego jakości. Jakość życia zaś zależy nie tylko od zdrowia ciała, ale również szeroko rozumianego zdrowia psychicznego. A za subiektywną ocenę jakości życia odpowiada zdrowy mózg. Wrażliwy nie tylko na alkohol, ale inne niż etanol substancje np. metanol, czy alkohole alifatyczne występujące, które są znacznie bardziej toksyczne od akoholu. Wystepują one zwłaszcza w mocnych trunkach.

Ku przestrodze należy wspomnieć, że często mamy problem z oceną ilości wypijanego przez siebie alkoholu. Przy nieregularnym piciu szacunki są trudne, przy wypijaniu większej ilości bezwiedna tendencja do jej zaniżania. Przykładem są rodzime statystyki. Ilość sprzedawanego alkoholu w Polsce wynosi na osobę ok. 11 litrów (w przeliczeniu na czysty alkohol) na rok. Ilość wypijanego alkoholu deklarowana przez dorosłego Polaka podczas ankiety wynosi 2,5-3,5 litra alkoholu w ciągu roku. 

Wznosząc kieliszek, uważajmy, by toast „Na zdrowie” temu właśnie służył.

Małgorzata Stokowska-Wojda

Lekarze Porozumienia Zielonogórskiego zbierają podpisy pod projektem ustawy, wprowadzającej wzrost nakładów na ochronę zdrowia do 6,8 proc. PKB w ciągu trzech lat. Włączyli się w ten sposób w nową inicjatywę ustawodawczą, która jest w zgodzie z postulatami Porozumienia Zielonogórskiego, głoszonymi od wielu lat - pieniędzy na system ochrony zdrowia w Polsce musi być więcej, bez tego nie ma mowy o prawdziwych reformach.

            Zakończył się protest głodowy rezydentów, ale ich postulaty -  przede wszystkim dotyczące konieczności większych nakładów na system ochrony zdrowia -  pozostały aktualne. W efekcie protestu zawiązał się Komitet Inicjatywy Ustawodawczej, który przygotował swój  projekt zmian Ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W projekcie proponuje się wzrost nakładów na ochronę zdrowia do 6,8 proc.  PKB do 2021 r. 31 października br. zawiadomienie o inicjatywie zostało złożone do marszałka Sejmu.

            W akcję błyskawicznie włączyli się lekarze Porozumienia Zielonogórskiego, którzy w swoich przychodniach zbierają podpisy pod projektem.

- Inicjatywa spotyka się z dużym zrozumieniem pacjentów, którzy chętnie i dobrowolnie popierają projekt - mówi Jacek Krajewski, prezes Porozumienia Zielonogórskiego. - To też efekt tego, że protestującym rezydentom udało się dotrzeć z merytorycznym przekazem do mediów. Sprawa została nagłośniona, większość pacjentów ma świadomość, jak bardzo system ochrony zdrowia jest w Polsce niedofinansowany i jak to się przekłada na jakość świadczeń i bezpieczeństwo zdrowotne nas wszystkich.

            Akcja dopiero się zaczęła, a lekarzom rodzinnym udało się zebrać już tysiące podpisów. Tylko na Pomorzu w ciągu kilku dni projekt poparło blisko 5 tysięcy osób.

Udar mózgu jest obecnie trzecią co do częstości przyczyną zgonów na świecie. Ustępuje jedynie chorobie niedokrwiennej serca i chorobom nowotworowym. Według prognoz Światowej Organizacji Zdrowia oraz specjalistów z zakresu neurologii i kardiologii śmiertelność z powodu udaru mózgu będzie systematycznie rosła. Wynika to z wydłużania się średniego czasu życia oraz niedoskonałych ciągle metod leczenia tej choroby.