Pokrzywka-pospolita i tajemnicza

Pokrzywka jest dobrą znajomą. 20-30% z nas miało przynajmniej raz charakterystyczne bąble z towarzyszącym nieznośnym swędzeniem, czasami z obrzękiem. Bąble mają wielkość od kilku milimetrów do kilkunastu centymetrów. Zmiany zazwyczaj pojawiają się nagle w ciągu kilku minut, szybko znikają (maksymalnie w ciągu 24 godzin) i nie pozostawiają śladów.

Choroba występuje częściej u młodych osób dorosłych, bardziej narażone są kobiety.

Objawy w postaci bąbli i świądu mogą utrzymywać się różnie długo, dlatego z uwagi na czas trwania wyróżnia się:

1. Pokrzywkę ostrą - trwającą poniżej 6 tygodni.
2. Pokrzywkę przewlekłą - trwającą powyżej 6 tygodni.

Mimo faktu, że pokrzywka jest dobrze nam znana ciągle nie znamy mechanizmów jakie ją wywołują. Reakcja na alergen powszechnie uważana za czynnik sprawczy pokrzywki, jest tylko jednym z elementów. Uruchomienie mechanizmów prowadzących do wystąpienia pokrzywki jest wieloczynnikowe, często zależy od obecności jednocześnie kilku różnych czynników. Dlatego znalezienie odpowiedzi na pytanie,co wywołało pokrzywkę u określonego pacjenta, bywa bardzo trudne.

Pokrzywkę ostrą często wywołują alergeny:

1. Pokarmowe:
   • jajka
   • mleko
   • soja
   • orzechy, zwłaszcza orzeszki ziemne
   • ryby
   • owoce morza
   • pszenica
2. Wziewne - np. roztocza występujące w kurzu, pyłki roślin.
3. Alergeny kontaktowe.
4. Jad owadów błonkoskrzydłych (najczęściej pszczół).
5. Leki (najczęściej dotyczy leków stosownych w chorobach stawów i antybiotyków z grupy pochodnych penicyliny).
6. Infekcje wywołane przez pasożyty.

Pokrzywka (zwłaszcza przewlekła) może być wywołana przez czynniki fizykalne: 

1. Dermografizm - pocieranie po 1-5 minut powoduje powstanie bąbla.
2. Opóźniona pokrzywka z ucisku - w miejscu narażonym na ucisk, po 3-8 godzinach pojawiają się bąble.
3. Pokrzywka z zimna (zimne powietrze, woda, wiatr).
4. Pokrzywka cieplna (działanie miejscowego źródła ciepła).
5. Pokrzywka słoneczna (światło widzialne lub promienie ultrafioletowe).
6. Pokrzywka wibracyjna (bodźce wibracyjne np. młot pneumatyczny).

Inne rodzaje pokrzywki: 

1. Pokrzywka wodna (mokre ubrania noszone przez minimum 20 minut).
2. Pokrzywka prowokowana wysiłkiem fizycznym lub ciepłą kąpielą.

Często wystąpienie pokrzywki indukują infekcje zarówno wirusowe, bakteryjne, drożdżakowe jak i pasozytnicze, spożycie leków, alkoholu, narażenie na ciepło lub zimno. Pojawienie się bąbli może zależeć też od fazy cyklu miesięcznego lub współistniejącej choroby przewlekłej. Szczególnie choroby tarczycy predysponują do wystąpienia przewlekłej pokrzywki. Bywa, że do wystąpienia objawów nie wystarczy obecność jednego czynnika, a jednoczesne współdziałanie kilku.

Najlepszym przyczynowym leczeniem pokrzywki, jest unikanie czynników sprawczych. Sposób wydaje się prosty do realizacji, ale to tylko pozory. W 70-80% przypadków ostrej pokrzywki czynnika sprawczego nie udaje się zidentyfikować. I na tym polega jej tajemniczość.

Małgorzata Stokowska-Wojda