Tam gdzie poezja zbiega się z medycyną

Sapho to jedna z rozlicznych pisowni imienia poetki tworzącej w starożytnej Grecji, w Polsce nazywanej Safoną. Mimo, że tworzyła na przełomie VII i VI wieku p.n.e. jej liryki zachwycają współczesnych. SAPHO ma również inne znaczenie- jest to zespół chorobowy. Z literaturą ma tyle wspólnego, że jest skrótowcem czyli termin ten został utworzony z pierwszych liter łacińskich nazw głównych objawów tego schorzenia. A znany jest od niedawna, bo nazwany został w 1987 roku.

SAPHO jest bardzo rzadkim zespołem chorobowym, a jego przyczyna nie została poznana. Główne objawy, od których pochodzi nazwa to:

S-zapalenie błony maziowej stawów

A-trądzik

P-łuszczyca krostkowa dłoni i stóp

H-nadmierny rozrost kości

O-zapalenie kości.

Choroba wykazuje objawy skórne i objawy z zakresu układu ruchu. Wykwity skórne mogą wyprzedzać te z układu kostno-stawowego, pojawiać się równocześnie lub później niż zmiany w układzie ruchu. W ok. 70% przypadków między objawami skórnymi a kostno-stawowymi jest odstęp ok. 2 lat. U ok. 30% chorych zmiany skórne mogą wcale nie wystąpić. W związku z tym rozpoznanie choroby jest bardzo trudne.

Stwierdzono, że najczęstszymi objawami zgłaszanymi przez pacjentów z zakresu układu ruchu są:

1. Ból przedniej ściany klatki piersiowej nasilający się podczas poruszania i głębokich wdechów, czasami promieniujący do barków.

2. Ból stawów krzyżowo-biodrowych i kręgosłupa.

3. Bolesny obrzęk stawów- zwykle asymetryczny.

W zakresie zmian skórnych najczęściej pacjenci skarżą się na:

1. Krosty w zakresie dłoni i stóp wypełnione treścią ropną.

2. Trądzik występujący na skórze twarzy i tułowia w postaci trądziku skupionego oraz trądziku o ciężkim przebiegu.

Przebieg choroby jest bardzo zróżnicowany. Nieznany jest czynnik sprawczy. Podejrzewa się, że może mieć ona podłoże wieloprzyczynowe. Uważa się, że znaczenie mogą mieć uwarunkowania genetyczne  w powiązaniu z czynnikiem infekcyjnym i wpływem sytuacji środowiskowej.

Trudności przysparza nie tylko rozpoznanie zespołu SAPHO, ale jego leczenie. Z uwagi na nieznaną przyczynę, terapia jest objawowa i wymaga działań specjalistów z zakresu dermatologii, reumatologii i radiologii.

Małgorzata Stokowska-Wojda