Pożar w ustach

Różowa, połyskliwa błona śluzowa wyściełająca jamę ustną sprawia wrażenie sterylnej przestrzeni, na której nie wiele się dzieje. W rzeczywistości nie jest pustynią. 
Błona śluzowa jamy ustnej jest środowiskiem zamieszkiwanym przez liczne mikroorganizmy: 
- bakterie
- grzyby
- wirusy
- pierwotniaki

Zazwyczaj złożona społeczność mikrobów żyje w harmonii ze sobą i organizmem gospodarza. Jednak nie jest to równowaga statyczna. Każdy z gatunków konkuruje o miejsce w społeczności. Zaburzenie równowagi prowadzi do dominacji jednego z gatunków, co skutkuje chorobą jamy ustnej, a nawet chorobą ogólnoustrojową. 
Grupą organizmów bytującą na co dzień w jamie ustnej są grzyby. Stanowią zwykle niewielką część jej „mieszkańców”, jednak są niezwykle zróżnicowaną zbiorowością. Podobno z jamy ustnej udało się wyhodować 100 gatunków różnych grzybów, a najczęściej występujące to drożdżaki. 

U około 45-65% zdrowych niemowląt i 30-55% dorosłych ludzi w jamie ustnej występują drożdżaki, które nie robią gospodarzowi krzywdy i nie powodują żadnych objawów.
Jednak jama ustna to nie tylko stan równowagi między bytującymi w niej mikroorganizmami, a przede wszystkim między społecznością drobnoustrojów a odpornością gospodarza. Sytuacje obniżające ludzką odporność sprawiają, że dochodzi do mnożenia się grzybów i wystąpienia objawów chorobowych.
Narażenie na infekcję jamy ustnej zwiększają:
1. Wiek. Częściej chorują niemowlęta i seniorzy.
2. Niedożywienie.
3. Choroby metaboliczne np. cukrzyca.
4. Współistniejące infekcje.
5. Leczenie antybiotykiem.
6. Stany upośledzające odporność ( w tym HIV).
7. Radioterapia.
8. Stan po przeszczepie narządu. 
9. Niedoczynność gruczołów ślinowych.
10. Stosowanie uzupełnień protetycznych.
11. Długotrwała terapia lekami sterydowymi.
Leczenia wymagają tylko osoby u których rozwinęły się objawy. Z uwagi na rozległość zakażenie grzybicze dzieli się na:
1. Powierzchowne - obejmujące skórę i błony śluzowe.
2. Głębokie - obejmujące narządy wewnętrzne i całe układy narządów.
Przy obniżonej odporności gospodarza zaburzeniu ulega równowaga z mikroorganizmami zasiedlającymi jamę ustną. Grzyby wyczuwając osłabienie żywiciela z symbiozy przechodzą do natarcia. Strzępki grzybni osadzają się na błonie śluzowej jamy ustnej, ale też na uzupełnieniach protetycznych i implantach. Mogą również odrywać się i przedostawać do układu krążenia, a tą drogą do różnych narządów. U pacjentów z obniżeniem odporności sytuacja taka może być stanem zagrożenia życia.

Grzybica jamy ustnej jest najczęściej infekcją miejscową. Objawy mają różne nasilenie od niewielkiego dyskomfortu w jamie ustnej, przez pieczenie, aż do bólu znacznie utrudniającego jedzenie.
Z uwagi na ograniczony do jamy ustnej obszar infekcji,  w leczeniu stosowane są najczęściej leki miejscowe w postaci płukanek, aerozoli i żeli. U osób z obniżoną odpornością i zagrożeniem rozprzestrzenienia się choroby na inne narządy, może być potrzeba leczenia ogólnoustrojowego.

Małgorzata Stokowska-Wojda