Czy słoneczna witamina to samo zdrowie?

O powszechnym niedoborze witaminy D i jej roli dla naszego organizmu mówi się i pisze dużo i często. A jakie są realia ?
Badania przeprowadzone w Polsce wykazały, że niedobór witaminy D występuje u około 90% badanych osób. Zważywszy, że niedobór witaminy D prowadzi do rozwoju chorób związanych z układem kostnym, sprzyja wystąpieniu między innymi:
1. Krzywicy u dzieci.
2. Osteoporozy i osteomalacji u dorosłych.
3. Zwiększonej częstości złamań kości.
4. Wtórnej nadczynności przytarczyc.
Dobroczynnego działania witaminy D upatruje się w wielu funkcjach naszego organizmu:
1. Zwiększeniu odporności.
2. Zmniejszeniu częstości zachorowania na nowotwory piersi i jelita grubego.
3. Poprawie przebiegu cukrzycy typu 2 i towarzyszących jej zaburzeń metabolicznych.
4. Zmniejszeniu ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego, takich jak zawał serca i udar mózgu.
5. Poprawie funkcji poznawczych.
6. Zmniejszeniu śmiertelności ogółem z różnych przyczyn.
Pożytek z prawidłowego poziomu witaminy D jest bezsporny. Duża ilość osób świadoma powszechności niedoboru i roli jaką odgrywa witamina D, w trosce o własne zdrowie zażywa preparaty, które ją zawierają. Jednak witamina D nie ma wyłącznie słonecznych stron. Przedawkowana szkodzi i może stworzyć zagrożenie dla zdrowia, a w skrajnych wypadkach dla życia.
Przedawkowanie witaminy D zwane jest również zatruciem witaminą D. Brak jest danych statystycznych dla populacji polskiej, ale szacuje się, że zjawisko na chwilę obecną nie jest częste. Objawia się znacznie podwyższonym poziomem wapnia we krwi, a w konsekwencji w moczu. Objawy nie są charakterystyczne i obejmują:
1. Ogólne osłabienie.
2. Senność.
3. Zmęczenie.
4. Problemy z koncentracją uwagi.
5. Nadmierne spożywanie płynów.
6. Oddawanie nadmiernej ilości moczu.
7. Zaparcia.
8. Brak apetytu.
9. Bóle brzucha.
10. Nudności.
11. Wymioty.
12. Osłabienie mięśni. 
Wysoki poziom wapnia sprzyja tworzeniu się złogów w obrębie nerek oraz wapnieniu miąższu nerek. Powoduje to powikłania w postaci:
1. Kamicy nerkowej z nawracającymi bólami o charakterze kolki nerkowej.
2. Infekcji układu moczowego.
3. Ropomoczu.
4. Krwiomoczu.
5. Niewydolności nerek.
Przy mnogości preparatów witaminy D, a także jej zawartości w suplementach diety o innym działaniu np. na wątrobę czy serce warto wiedzieć jak zachować rozsądek i nie zrobić sobie krzywdy.
Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego w naszej szerokości geograficznej wskazana jest suplementacja witaminy D od września do kwietnia w dawce 800-2000 j.m./24 godziny. Wskazanie dotyczy osób z prawidłową masą ciała.
U osób starszych i otyłych ( BMI ≥30 kg/m²) zalecana dawka witaminy D wynosi 1600-4000 j.m./24 godziny. W zależności od stopnia otyłości należy ją przyjmować cały rok.
Badania wykazały, że ryzyko zatrucia pojawia się przy stosowaniu witaminy D w dawkach przekraczających 10 000 j.m./24 godziny.
W aptekach są dostępne preparaty zawierające duże dawki witaminy D nawet 30 000 j.m. w jednej kapsułce. Używa się ich do wyrównywania dużych niedoborów. Jednak leki z wysoką dawką witaminy D powinny być stosowane przez lekarza i dostępne wyłącznie na receptę. Bezpiecznie jest poprzedzić suplementację witaminy D badaniem jej poziomu we krwi. Pozwala to na określenie stopnia niedoboru i właściwe dobranie suplementacji. Jednak badanie to w ramach NFZ można zrobić wyłącznie na skierowanie z Poradni Endokrynologicznej. Poradnie Podstawowej Opieki Zdrowotnej nie wydają skierowań na to badanie. 
Decydując się na samodzielną suplementację witaminy D należy przestrzegać wskazań medycznych według, których dobowa dawka do 4000 j.m. uznawana jest za bezpieczną. Ważny jest również właściwy dobór preparatu. Wśród licznych suplementów diety obecnych na rynku wiele z nich nie ma zgodności między dawką deklarowaną na opakowaniu, a rzeczywistą zawartą w kapsułce lub tabletce. Pamiętajmy, że leki poddawane są ścisłej kontroli, suplementy diety tej kontroli nie przechodzą. Zawartość substancji czynnej w leku musi dokładnie się zgadzać z opisem na opakowaniu. Stąd witamina D witaminie D nierówna. 

Małgorzata Stokowska-Wojda