ROZRZUTNOŚCI PRZYKRE SKUTKI

Rozrzutność zwykle kojarzy nam się z młodzieńczą beztroską. Wiek dojrzały i starość zdają się tak odległa, że nie warto o nich myśleć. Jednak niepostrzeżenie nadchodzą, a skutki nieprzemyślanych działań bywają przykre. Niefrasobliwa rozrzutność nie odnosi się wyłącznie do pieniędzy. Lekkomyślne trwonienie zdrowia daje efekty równie złe, a czasem gorsze niż niedostatek finansów. 
Wiemy jak styl życia wpływa na ryzyko współczesnych plag: otyłości, chorób układu krążenia i cukrzycy . Rzadko zdajemy sobie sprawę, że odgrywa bardzo istotną rolę w procesie widzenia w wieku 65+. Najważniejszą dla widzenia częścią oka jest siatkówka. Jest to najbardziej złożona tkanka organizmu ludzkiego i jako skomplikowany mechanizm łatwo podlega uszkodzeniu, a jego reperacja jest bardzo trudna. W obrębie siatkówki znajduje się strefa zwana plamką żółtą. Jest ona odpowiedzialna za ostre widzenie centralne i widzenie barwne.
Wiek nie wpływa pozytywnie na funkcjonalność plamki żółtej, dlatego proces jej zużycia określa się mianem zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem. Czynniki ryzyka wystąpienia choroby są liczne, a najważniejszym z nich jest:
1. Wiek powyżej 65 lat.
Poza tym:
2. Przynależność etniczna. Częściej chorują Europejczycy niż Azjaci i Afrykanie.
3. Barwa tęczówki -osoby z jasnymi tęczówkami chorują częściej niż ciemnoocy.
4. Palacze papierosów są 2-4 razy bardziej narażeni na zwyrodnienie plamki żółtej niż osoby niepalące.
5. Nadmierne picie alkoholu.
6. Miażdżyca. Wysoki poziom cholesterolu sprzyja wystąpieniu schorzenia.
7. Osoby rozwiedzione i samotne są trzykrotnie bardziej narażone na zwyrodnienie plamki żółtej.
8. Wystąpienie zmian zwyrodnieniowych plamki żółtej w jednym oku przyśpiesza ich wystąpienie w drugim oku.
Wprawdzie na wiek nie mamy wpływu, bo licznik bije w jedna stronę, jest całkiem sporo do zrobienia, żeby zmniejszyć ryzyko zaburzeń widzenia. Niestety, nie wystarczy „zmądrzeć”, kiedy proces zwyrodnieniowy plamki żółtej się rozpoczął. Najlepiej zadbać o nią już w młodości przez:
1. Zaniechanie palenia tytoniu.
2. Nie nadużywanie alkoholu.
3. Jedzenie obiadu w ciągu dnia.
4. Spożywanie ryb.
5. Spożywanie produktów zawierających kwas dokozaheksaenowy (znajduje się on w tłustych rybach morskich np. dorsz, halibut, sardynki, tuńczyk, olejach roślinnych, algach, owocach morza, siemieniu lnianym).
6. Produkty zawierające kwas eikozapentaenowy. Znajduje się przede wszystkim w rybach morskich i owocach morza.
7. Produkty bogate w antyoksydanty:
     Witaminę E-oliwa z oliwek, olej słonecznikowy, migdały, orzechy laskowe, kiełki oraz zarodki nasion zbóż, a także, szpinak, brukselka, brokuły,
     pomidor, brzoskwinie i czarna porzeczka.
     Witaminę C-owoce cytrusowe ( pomarańcza, grejpfrut, cytryna), kiwi, guawa, papaja, truskawki, kantalupa. Wśród warzyw bogate w witaminę C
     są brokuły, papryka, kalafior, brukselka i cebula.
     Witaminę D- jej głównym źródłem są ryby morskie, ale też grzyby Shitake, w mniejszej ilości zawierają ją jaja, mleko, oleje roślinne i wątroba.
     Cynk-wątróbka, mięso, ryby, ostrygi, warzywa strączkowe(groch, fasola biała, zielony groszek), pełnoziarniste produkty zbożowe, pestki dyni,
     słonecznika, migdały, kiełki pszenicy, gorzka czekolada, jaja, czosnek i cebula.
8. Suplementacja luteiny i zeaksantyny.
Leczenie zwyrodnienia plamki żółtej jest trudne. Wiąże się z koniecznością przyjmowania wielu zastrzyków do komory ciała szklistego. Mimo podjętej terapii nierzadko ma miejsce utrata widzenia centralnego. W przypadku ślepoty centralnej pozostaje posiłkowanie się dobranymi przez specjalistę pomocami optycznymi, do których należą lupy i monitory zwiększające kontrast. Możliwa jest również rehabilitacja w postaci trenowania widzenia peryferyjnego.
W trakcie badań są metody polegające na wszczepieniu implantów uwalniających lek przez 6 miesięcy. Prowadzone są badania nad terapią genową i wykorzystaniem komórek macierzystych. 
Na obecnym etapie rozwoju medycyny leczenie zwyrodnienia plamki żółtej jest bolesne, trudne, a efekty bywają niezadowalające. Najskuteczniejsze wydaje się zapobieganie wystąpieniu choroby w postaci zdrowej diety i rezygnacji z palenia i alkoholu. Palacze są nie tylko bardziej narażeni na zwyrodnienie plamki żółtej, ale u nich leczenie przebiega trudniej, a efekty są gorsze niż u osób, które nie palą.

Małgorzata Stokowska-Wojda