Klimatyzacja w samochodzie czy w miejscu pracy poprawia komfort w upalne dni – pod warunkiem, że korzystamy z niej właściwie. W przeciwnym razie taka chwilowa ulga może skończyć się chorobą.

-Wystarczyło kilka gorących dni, a w przychodni zaczęli pojawiać się pacjenci z ostrymi infekcjami górnych dróg oddechowych, którzy nierozważnie korzystali z klimatyzacji w samochodzie – mówi lekarz rodzinny Wojciech Perekitko z Porozumienia Zielonogórskiego. – Zdarza się ich nawet po kilku dziennie, a zatem problem jest dość częsty. Powszechnym błędem kierowców jest maksymalne chłodzenie samochodu w krótkim czasie. Kiedy przy temperaturze powietrza 30 st. C. wchodzimy do nagrzanego auta, gdzie jest jeszcze goręcej i nastawiamy klimatyzację na  najmocniejsze chłodzenie, to infekcję mamy niemal pewną. Organizm źle znosi gwałtowne zmiany temperatury.

Żeby uniknąć przykrych skutków klimatyzacji, najlepiej chłodzić się stopniowo. Zanim wciśniemy odpowiedni przycisk, dobrze jest wcześniej otworzyć okna, przewietrzyć samochód. Dopiero gdy temperatura wewnątrz nieco spadnie, włączyć klimatyzację, nastawiając ją na 5-7 st. C. mniej niż mamy za oknem. To ważne, bo wówczas po zakończeniu podróży nie będziemy narażeni na kolejny gwałtowny skok temperatury. Kilka minut przed jej zakończeniem powinniśmy także zacząć przyzwyczajać się do temperatury otoczenia, wyłączając klimatyzację i uchylając szyby. 

Skutki nierozważnego korzystania z klimatyzacji mogą być znacznie groźniejsze niż kilkudniowe infekcje.

-Niezmiernie ważne jest dbanie o te urządzenia i regularne ich czyszczenie przez specjalistów, a więc najlepiej w autoryzowanych punktach – dodaje lekarz rodzinny. - Trzeba to robić przynajmniej raz w roku. W klimatyzatorach mnożą się wszelkie drobnoustroje, które mogą wywoływać nawet ciężkie choroby, łącznie z tymi zagrażającymi życiu.

 Kolejna ważna zasada: nie używajmy klimatyzacji bez potrzeby. Jeśli przemieszczamy się samochodem kilka ulic dalej, bez problemu przeżyjemy upał otwierając okna. Co innego dalsza podróż, która może być przyjemnością nawet w duży upał, gdy mamy sprawną klimatyzację i temperaturę w granicach rozsądku.

„Prawo do ochrony zdrowia w świetle art. 68 Konstytucji RP” - to tytuł debaty, zorganizowanej 8 czerwca przez Rzecznika Praw Obywatelskich w Zielonej Górze. W kolebce Porozumienia Zielonogórskiego nie mogło na niej zabraknąć przedstawiciela federacji. PZ reprezentował wiceprezes Wojciech Pacholicki, który podkreślał, że bez sprawnie działającej podstawowej opieki zdrowotnej zmiany systemu nie przyniosą widocznych korzyści pacjentom. Dlatego reformy powinny iść w kierunku wzmocnienia POZ, która jest w stanie zaspokajać większość potrzeb zdrowotnych społeczeństwa. POZ jako podstawa, a lekarz rodzinny jako koordynator procesu leczenia – to główne tezy wystąpienia wiceprezesa Pacholickiego.

Jednym z tematów debaty była kwestia równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej, który jest prawem konstytucyjnym w Polsce. Większość uczestników dyskusji zgodziła się, że z realizacją tego prawa są problemy. Wojciech Pacholicki wśród przyczyn braku równego dostępu wskazał m.in. obowiązujące rozwiązania prawne (np. system e-WUŚ) oraz kadrowe – dostęp do świadczeń jest ograniczany przez zbyt małą liczbę lekarzy. 

Wielu organizatorów wypoczynku dla dzieci i młodzieży posługuje się nieaktualnymi wzorami kart kwalifikacyjnych, bezpodstawnie żądając wpisu lekarza. Naraża to rodziców na niepotrzebne wizyty w przychodni, gdzie w dodatku spotkają się z odmową – bo według obowiązujących przepisów to nie lekarz, ale rodzice podpisują się pod informacjami na temat zdrowia, zawartymi w formularzu.

- Tę kwestię regulują przepisy rozporządzenia ministra edukacji w sprawie wypoczynku dzieci i młodzieży (aktualna wersja z 30 marca 2016 r.) – wyjaśnia ekspert Porozumienia Zielonogórskiego Joanna Szeląg. – Załącznik nr 6 do tego rozporządzenia zawiera wzór karty kwalifikacyjnej uczestnika wypoczynku. Nie ma w nim miejsca na wpis lekarza. Pod rubrykami z informacjami o stanie zdrowia czy przebytych szczepieniach ochronnych podpisują się rodzice lub opiekunowie. To zresztą słuszne rozwiązanie, bo kolonie czy obozy dla dzieci to przecież zwykła zwykła rekreacja, nie ma potrzeby lekarskiej kwalifikacji.

Inna sprawa, gdy wypoczynek jest o podwyższonym ryzyku zdrowotnym (np. obóz sportowy). Wówczas po stronie organizatora leży odpowiednie zabezpieczenie, a dzieci powinny być kwalifikowane przez lekarza medycyny sportowej – czyli także nie przez lekarza rodzinnego.

Rozporządzenie ministra edukacji w sprawie wypoczynku dzieci i młodzieży było znowelizowane 30 marca 2016 r., ale brak kwalifikacji lekarskiej do wypoczynku dzieci i młodzieży nie jest nowością – obowiązuje od lat. Tym bardziej trudno zrozumieć, dlaczego niektórzy organizatorzy wciąż upierają się przy swoim. 

-Wobec faktu zapowiadanych zmian systemowych i braku kształtu funkcjonowania opieki koordynowanej zmiany kryteriów wyboru ofert są przedwczesne – uznało Porozumienie Zielonogórskie w swoim stanowisku na temat  projektu rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie określenia szczegółowych kryteriów wyboru ofert w postępowaniu w sprawie zawarcia umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.

Opiniując projekt, Porozumienie Zielonogórskie zgłosiło szereg zastrzeżeń, dotyczących m.in. proponowanych zmian kryteriów konkursowych. Sprzeciw Federacji budzi m.in. dodatkowa ocena współpracy z Agencją Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. PZ zwraca uwagę, że o podjęciu takiej współpracy nie decyduje przecież sam podmiot leczniczy. Zdaniem PZ, nie ma też powodów do premiowania podmiotów, które realizują umowę bez podwykonawców, bo taki fakt w żaden sposób nie wpływa na jakość udzielanych świadczeń.

Zastrzeżenia Porozumienia Zielonogórskiego dotyczą także preferowania w konkursach poradni przyszpitalnych „z definicji”. PZ zauważa, że kwalifikacje i sprzęt, również wynikające z faktu pozostawania w strukturze szpitala, jest oceniany w poszczególnych kryteriach, a zatem ocenia się dwukrotnie to samo. Ponadto przy braku kadr medycznych istnieje ryzyko, że lekarze będą "zbiegać" z oddziału w wolnej chwili, co nie jest  w interesie ubezpieczonych.

-W naszej ocenie niektóre zapisy projektu zmierzają nadmiernie w kierunku centralizacji i preferowania dużych, specjalistycznych ośrodków kosztem małych podmiotów – komentuje Tomasz Zieliński, ekspert Porozumienia Zielonogórskiego. - Nie jest to dobra tendencja, ponieważ ogranicza pacjentom z mniejszych miejscowości dostęp do specjalisty. Np. w ocenie ofert dodatkowo punktowane jest prowadzenie specjalizacji. Jest oczywiste, że w tej kategorii przegrywają zwłaszcza małe poradnie poza ośrodkami miejskimi.

PZ wskazuje, że nie należy wprowadzać w ramach kontraktowania świadczeń z NFZ, który jest płatnikiem, premiowania podmiotów zajmujących się szkoleniem specjalizacyjnym – przynajmniej do czasu, gdy zostaną wprowadzone zapisy ustawowe ułatwiające prowadzenie szkoleń specjalizacyjnych w ramach modułów podstawowych przez podmioty małe, a przez większe podmioty szkolenie specjalizacyjne w ramach modułów szczegółowych.

Także propozycja dodatkowej oceny wybranych świadczeń wykonanych w okresie ostatnich 12 miesięcy jest w ocenie Porozumienia Zielonogórskiego kolejnym przejawem preferowania ośrodków specjalistycznych.
Kolejna krytyczna uwaga PZ dotyczy tzw. punktów ujemnych za realizację umowy w związku z przeprowadzoną przez NFZ kontrolą. Zdaniem Federacji, wprowadzenie takiego rozwiązania byłoby dopuszczalne w sytuacji, gdyby kontrolę przeprowadzała niezależna od funduszu instytucja, a kontrole obejmowałyby wszystkich świadczeniodawców.

W opublikowanym niedawno raporcie na temat prowadzenia dokumentacji medycznej Najwyższa Izba Kontroli zwraca uwagę na nieprawidłowości, stwierdzone u większości kontrolowanych podmiotów. Część z nich według izby wynika z nienależytej staranności personelu. Takie przypadki w istocie zasługują na krytykę, jednak Porozumienie Zielonogórskie wskazuje, że sedno problemu leży gdzie indziej.

Skontrolowanym podmiotom podstawowej opieki zdrowotnej NIK zarzuca m.in. brak w dokumentacji informacji o przeprowadzonych zabiegach lub operacjach, pobytach w szpitalu czy poradach u specjalistów.

- Często o nich po prostu nie wiemy – tłumaczy lekarz rodzinny i ekspert Porozumienia Zielonogórskiego Małgorzata Stokowska-Wojda. - W praktyce wygląda to tak, że pacjent, który np. leczył się u specjalisty, otrzymuje od niego w formie papierowej informację dla lekarza POZ o przebiegu leczenia. Czy zaniesie ją do swojej przychodni? Jeden to zrobi, inny nie. Przy systemie, opartym o świstki papieru, luki w dokumentacji są nieuniknione i trudno z nich czynić zarzut lekarzom, którzy nie mają odpowiednich narzędzi. Takim narzędziem mógłby być choćby już funkcjonujący ZIP (Zintegrowany Informator Pacjenta), zawierający wszystkie dane  medyczne. Mógłby – ale nie jest, bo z niezrozumiałych powodów lekarze nie mają do niego dostępu. Brak wiedzy lekarza na temat przebiegu leczenia jest niekorzystny przede wszystkim z punktu widzenia korzyści samego pacjenta.

Eksperci Porozumienia Zielonogórskiego wielokrotnie zwracali uwagę na nadmiar obowiązków biurokratycznych, dotyczących m.in. prowadzenia dokumentacji. Także NIK zauważa problem, podkreślając w raporcie brak  czasu na uzupełnianie dokumentacji. Jednocześnie NIK we wnioskach pokontrolnych zwróciła się do ministra zdrowia o doprecyzowanie procedury udostępniania dokumentacji medycznej. W jej ocenie przepisy dotyczące prowadzenia i udostępniania dokumentacji medycznej nie precyzują niektórych kwestii istotnych w tej sprawie. „W efekcie świadczeniodawcy przyjmują w swojej działalności różne rozwiązania organizacyjne, nie zawsze korzystne dla pacjentów” - czytamy w raporcie.

-Warto jednak zauważyć, jak niewielka jest skala tego problemu, mimo że jest on często nagłaśniany (a wręcz wyolbrzymiany) np. przez Rzecznika Praw Pacjenta – dodaje Małgorzata Stokowska-Wojda. - NIK ustaliła, że do 24 świadczeniodawców objętych kontrolą w badanym okresie wpłynęło ok. 38 tysięcy wniosków o udostępnienie dokumentacji medycznej. Tymczasem skarg na nieprawidłowości związane z jej uzyskaniem było zaledwie 19.

Obecne kierownictwo resortu zdrowia jest zdania, że jeżeli jest niemożliwe ustalenie zgonu i jego przyczyny przez lekarza, leczącego chorego w ostatniej chorobie, to czynności te powinny być wykonane przez osobę, powołaną  przez właściwego starostę. Tak wynika ze stanowiska przesłanego Porozumieniu Zielonogórskiemu przez  Ministerstwo Zdrowia.

Prezes Porozumienia Zielonogórskiego Jacek Krajewski 30 marca b.r. wystąpił do ministra zdrowia  z wnioskiem o sprostowanie błędnych interpretacji dotyczących zasad stwierdzania zgonu i wystawiania kart zgonu, których autorem byli urzędnicy resortu za kadencji  Bartosza Arłukowicza. Chodziło o odpowiedź na interpelacje poselskie w tej sprawie, udzieloną przez byłego wiceministra Igora Radziewicza-Winnickiego, który stwierdził m.in., że to lekarze POZ są „z urzędu” zobowiązani do stwierdzania zgonu. W opinii PZ taka interpretacja przepisów jest błędna, choćby z tego powodu, że lekarz POZ nie sprawuje  opieki nad rejonem, lecz nad pacjentami, którzy złożyli u niego deklaracje wyboru. Prezes Krajewski podkreślił, że niektóre instytucje powołują się na to błędne stanowisko, domagając się od lekarzy POZ stwierdzania zgonu w sytuacji, w której wedle ogólnych zasad nie są do tego zobowiązani.

W odpowiedzi na wniosek Porozumienia Zielonogórskiego wiceminister Jarosław Pinkas  potwierdził interpretację, wedle której w myśl obecnie obowiązujących przepisów to władze powiatu na terenie, którego stwierdzono zgon są zobowiązane  do wskazania osoby, która – w razie niemożności ustalenia lekarza zobowiązanego do stwierdzenia zgonu zmarłej osoby – będzie stwierdzać zgon oraz wystawiać kartę zgonu.

            „… albowiem zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy, jeżeli jest niemożliwe ustalenie zgonu i jego przyczyny przez lekarza leczącego w ostatniej chorobie, to stwierdzenie zgonu i jego przyczyny powinno nastąpić w drodze oględzin dokonywanych przez lekarza lub, w razie jego braku, przez inną osobę, powołaną do tej czynności przez właściwego starostę. Zasadnym jest, aby osobą powołaną przez starostę do stwierdzenia zgonu był lekarz posiadający prawo wykonywania zawodu” - czytamy w stanowisku resortu. W odpowiedzi podkreślono, że powołanie osoby do stwierdzania zgonu jest  zadaniem własnym powiatu i powinno być przez niego finansowane. 

            Jednocześnie wiceminister przyznał, że  przepisy dotyczące zasad stwierdzania zgonu i jego przyczyny wymagają dostosowania do aktualnego stanu prawnego. Poinformował Porozumienie Zielonogórskie o działaniach legislacyjnych podjętych „w celu pilnego uregulowania” tej sprawy. 

Zmęczenie bez powodu, problemy z koncentracją, bóle głowy i mięśni oraz ogólne zniechęcenie. Przyroda budzi się do życia, a człowiekowi jakby na przekór naturze nic się nie chce. To tylko niektóre objawy związane z wiosennym przesileniem.

 Skąd to się bierze?

-Większość  tych objawów to konsekwencja zimowego trybu życia – wyjaśnia specjalista medycyny rodzinnej Wojciech Perekitko z FPZ. - Płacimy za mniejszą dawkę ruchu, zwłaszcza na świeżym powietrzu, długie zimowe wieczory przed telewizorem i dietę, która na ogół jest uboższa w witaminy i składniki mineralne. W organizmie brakuje m.in. żelaza, co powoduje ogólne zmęczenie; magnezu, którego niedobory są przyczyną rozdrażnienia, skurczów mięśni, a czasem zaburzeń rytmu serca. Jednak najbardziej w okresie zimowym cierpimy z powodu niedoboru witaminy D3.W związku z tym, że za powstanie tej ważnej dla naszego organizmu witaminy odpowiada synteza słoneczna, jej niedobór jest zjawiskiem powszechnym w Polsce. A niedobór witaminy D3 zwiększa ryzyko częstych infekcji, nadciśnienia tętniczego, niektórych chorób serca, cukrzycy czy nawet niektórych nowotworów.

 Syndrom wiosennego zmęczenia może trwać nawet kilka tygodni. Lekarz rodzinny podkreśla jednak, że to nie jest choroba. Nie warto z tego powodu marnować całej wiosny. Zaleca przede wszystkim ruch. Należy pamiętać, aby wysiłek fizyczny zwiększać stopniowo. Nie może to być od razu wielogodzinny, morderczy trening, wystarczy zwykły spacer. Szybki marsz poprawi krążenie, a świeży dopływ tlenu pozytywnie wpłynie na pracę wszystkich narządów. Abyśmy odczuli dobroczynny wpływ wysiłku fizycznego na nasz organizm, nie powinien on trwać krócej niż 30 minut.

Koniecznie też trzeba zadbać o dietę, starając się dostarczyć organizmowi niezbędnych składników. Dostęp do świeżych warzyw i owoców wprawdzie nadal jest ograniczony, ale bez przesady – to już nie czasy, w których najtrudniej bywało na przednówku. Są mrożonki, pojawiają się nowalijki, warto więc zastąpić plaster tłustego boczku twarożkiem z rzodkiewką i szczypiorkiem.

Dr Perekitko radzi w okresie jesienno-zimowym profilaktyczne zażywanie witaminy D3, jednak wiosną zdrowy organizm nie wymaga suplementacji preparatami witaminowymi. Pamiętajmy, że garść tabletek nie zastąpi tych witamin i innych substancji, które dostarczamy do organizmu w pożywieniu. Ich przyswajanie jest zupełnie inne.

 Tak się pechowo składa, że w okresie przesilenia wiosennego mamy Święta Wielkanocne – w Polsce tradycyjny okres biesiadowania, podczas którego dominują potrawy, przyprawiające dietetyków o stan przedzawałowy. Tłuste wędliny, mięsa, mazurki z tonami masła, lukrowane baby... A do tego zwykle sporo alkoholu, bez którego większość rodaków nie wyobraża sobie świętowania.

-Z tradycją nie wygramy, więc nie ma sensu przekonywać do śniadania wielkanocnego wyłącznie z chudym twarogiem, sałatą i rzeżuchą – mówi Wojciech Perekitko. - Można natomiast zjeść nieco mniej niż mamy na to ochotę, a po biesiadzie udać się na rodzinny spacer. Trzydziestominutowy spacer w gronie najbliższych będzie miał bezcenny wpływ na nasze zdrowie.W życiu nie ma dróg na skróty - nie dajmy się skusić reklamom, w których przekonują nas, że po spożyciu „karkóweczki” zakrapianej alkoholem i solidnej porcji tortu, wystarczy magiczna tabletka, która uzdrowi naszą wątrobę, a nas samych doprowadzi do euforii.

Ludzki organizm jest bardziej skomplikowany. Skoro pracowaliśmy całą zimę na męczące objawy wiosną, musimy popracować nad tym, by dojść do formy.