Legionelloza

Uważamy, że od wielu chorób powszechnie znanych jako egzotyczne jesteśmy wolni, a jeżeli mogą nam zagrozić, to jedynie z powodu napływu emigrantów, którzy oprócz odmienności kulturowych przywożą nieznane drobnoustroje jak choćby legionellę wywołującą chorobę o nazwie legionelloza.

Życie jednak weryfikuje poglądy.

Ostatniej jesieni zanotowano w Polsce 18 przypadków legionellozy, w tym jeden śmiertelny. 17 przypadków podejrzanych o legionellozę nie zostało potwierdzonych. W Norwegii w maju zmarło z powodu legionellozy 8 osób, a według Światowej Organizacji Zdrowia ofiar śmiertelnych jest od 20 do 100 tysięcy rocznie.

Skąd wzięła się legionelloza?

W lipcu 1976 roku w jednym z hoteli w Filadelfii odbywał się zjazd kombatantów Legionu Amerykańskiego - weteranów II wojny światowej. W wyniku infekcji układu oddechowego zmarło 29 osób spośród uczestników zjazdu i 5 osób z obsługi hotelowej. Wtedy po raz pierwszy zidentyfikowano i nazwano czynnik sprawczy: legionellę.

Czym jest legionella?

Legionella jest bakterią. Stwierdzono 45 gatunków legionelli.

Jak zarazić się legionellą?

Źródłem zakażenia jest woda. Najczęściej zakażenie odbywa się na drodze wdychania aerozolu wodnego, rzadziej podczas zachłyśnięcia się wodą, w której znajdują się bakterie.

Jak objawia się legionelloza?

Legionelloza zwykle przyjmuje postać płucną, ale może też przybrać postać pozapłucną.

Legionelloza układu oddechowego może mieć lekką postać zwaną gorączką Pontiac lub ciężką zwaną chorobą legionistów.

Gorączka Pontiac jest infekcją grypopodobną. Od zakażenia do pierwszych objawów mija od 5 godzin do 3 dni. Objawy podobne jak w wielu wirusowych infekcjach grypopodobnych: osłabienie, zmęczenie, gorączka, często dreszcze, bóle głowy, bóle mięśni, bóle stawów, suchy kaszel. Czasami występuje utrudnienie oddychania, nawet duszność. Rzadko: biegunka, nudności i wymioty. Choroba trwa 2-5 dni i nie stanowi poważnego zagrożenia dla życia.

Choroba legionistów jest również wywoływana przez legionellę i przybiera postać zapalenia płuc. Wykluwa się przez 5-10 dni od kontaktu z bakterią, ale bywają przypadki, że objawy wystąpią dopiero po 21 dniach od zakażenia. W obrazie choroby dominuje znaczne osłabienie, wysoka gorączka z dreszczami, bóle głowy, mięśni, suchy kaszel, czasami ma miejsce odkrztuszanie krwistej wydzieliny, ból w klatce piersiowej, zaburzenia oddychania, często występuje duszność, niewydolność nerek. U 25-50% pacjentów pojawia się biegunka, u 10-30% wymioty, u połowy zaburzenia przytomności od splątania po omamy. Choroba trwa kilka tygodni. Śmiertelność w chorobie legionistów wynosi od 40 do 80% i zależy od stanu pacjenta, jego odporności i współistniejących chorób przewlekłych.

Oprócz płucnej postaci legionellozy istnieje jej postać pozapłucna. Jest ona rzadka i nie wywołuje objawów ze strony układu oddechowego, a objawy ze strony zakażenia innych narządów: zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie błon surowiczych, uszkodzenie wątroby i nerek. Jest obarczona bardzo wysoką śmiertelnością.

Kto jest szczególnie narażony na ciężki przebieg legionellozy? 

Czynnikiem ryzyka ciężkiego przebiegu legionellozy jest palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, niezdrowy tryb życia, wiek powyżej 40 lat, współistniejąca cukrzyca, choroby serca i niedobory odpornościowe. Jednak u ok. 10-40% zdrowych osób stwierdzono przeciwciała przeciwko legionelli. Osoby te miały kontakt z bakterią, ale ich organizm obronił się i nie zachorowały.

Gdzie najłatwiej zarazić się legionellozą?

Ryzyko zachorowania wzrasta z podróżowaniem. Źródłem zarażenia jest woda. Zwłaszcza niewydolne i źle oczyszczane systemy zimnej i ciepłej wody, źródła termalne, jacuzzi, centra handlowe, hotele, restauracje, ośrodki rekreacyjne, kluby sportowe, zaniedbane systemy wodne np. baseny.

Jak uchronić się przed zachorowaniem? 

Dbałość o zdrowy tryb życia, rozsądek w używaniu trunków, rezygnacja z palenia wzmacniając nasz organizm stwarzają mu większe szanse na obronę przed chorobą w wyniku kontaktu z legionellą. Warto też podczas urlopu korzystać z miejsc o sprawdzonym bezpieczeństwie w zakresie instalacji wodnej. Najczęstszym bowiem miejscem, które może nam przysporzyć niechcianych atrakcji urlopowych jest prysznic.

Małgorzata Stokowska-Wojda