Nowa broń

W ostatnich latach sukcesywnie rośnie częstość występowania nowotworów i ilość zgonów, których przyczyną są choroby nowotworowe. 

Sytuacja ta jest złożona. Sprzyjają jej:

1. Starzenie się społeczeństwa.
2. Wpływ czynników zewnętrznych działających bezpośrednio.
3. Czynniki zewnętrzne wywołujące zmiany genetyczne.
4. Występowanie chorób stanowiących czynniki ryzyka nowotworów.
5. Postęp technologiczny w medycynie zwłaszcza w zakresie metod diagnostycznych pozwalający na wzrost skuteczności w rozpoznawaniu chorób nowotworowych. 

Największą grupą nowotworów złośliwych są raki, które z uwagi na typ komórkowy dzieli się na płaskonabłonkowe i gruczołowe.

Największy problem stanowi rak puca. Jest to pierwsza przyczyna zgonów z powodu nowotworów zarówno mężczyzn jak i kobiet.

1. W dalszej kolejności u mężczyzn najwięcej zachorowań jest z powodu:
2. Raka gruczołu krokowego.
3. Jelita grubego.
4. Pęcherza moczowego.
5. Żołądka.
6. Nerki.

U kobiet występuje najczęściej:

1. Rak piersi.
2. Jelita grubego.
3. Trzonu macicy.
4. Jajnika.
5. Rak szyjki macicy.

Najbardziej podstępny przebieg ma rak płuca- podobnie jak rak trzustki, żołądka czy jajnika. Bardzo długo rozwijają się nie dając żadnych oznak. Z chwilą wystąpienia objawów nowotwór ma już znaczy stopień zaawansowania, co utrudnia jego leczenie.

W walce z rakiem niezwykle ważne są badania profilaktyczne:

1. Mammografia.
2. Cytologia.
3. Kolonoskopia.

Umożliwiają one wykrycie nowotworu (piersi, szyjki macicy, jelita grubego) we wczesnym bezobjawowym stadium. Pozwala to na skuteczne usunięcie operacyjne guza, a tym samym na całkowite wyleczenie.

Niektóre guzy, wrażliwe na napromienianie, leczy się za pomocą radioterapii.

Coraz lepsze efekty osiąga się w chemioterapii nowotworów polegającej na niszczeniu komórek nowotworowych przy pomocy leków. Niestety, leki wpływające destrukcyjnie na tkankę złośliwego guza szkodzą również choremu. Postępem w zakresie chemioterapii jest terapia celowana. Wykorzystuje ona cząstki działające w obrębie komórek nowotworowych, w związku z czym niszcząc nowotwór daje choremu znacznie mniej działań niepożądanych.

Powodzenie terapii zależy od:

1. Typu nowotworu.
2. Jego stopnia zaawansowania.
3. Stanu chorego.

Zbadano, że ludzki układ odpornościowy jest naturalnie wyposażony w mechanizmy chroniące przed rozwojem nowotworu. Specjalne komórki układu odpornościowego rozpoznają komórki nowotworowe i przekazują tą informację komórkom efektorowy, które doprowadzają do śmierci „obcych” komórek. Naturalne mechanizmy spowalniają rozrost guza, ale często równowaga jest labilna i guz wygrywa.

Od dawna trwały próby stosowania środków pobudzających własny układ odpornościowy w terapii nowotworów. Dopiero jednak wyniki prac z ostatnich lat pozwoliły na wprowadzenie skutecznych leków. Historycznie na tą metodę walki z nowotworem naprowadziły badania nad pobudzającym układ odpornościowy działaniem szczepionek.

W zależności od punktu działania na układ odpornościowy opracowano różne metody immunoterapii nowotworów. Immunoterapia nowotworów stała się bardzo ważnym uzupełnieniem klasycznych sposobów leczenia. Coraz szerzej stosuje się tą metodę z klasyczną chemioterapia i radioterapią. Stwierdzono dobre efekty zastosowania równocześnie dwóch różnych sposobów immunoterapii.

Niestety, jeszcze wiele pozostało do zbadania, aby wzrosła skuteczność immunoterapii nowotworów. Nie zostały jeszcze poznane wszystkie tajniki układu odpornościowego pozwalające dobrać właściwemu choremu, przy konkretnym typie guza tę najskuteczniejszą metodę.

Małgorzata Stokowska-Wojda