Usłyszeć głuchych

Pogorszenie słuchu jest ściśle związane z wiekiem, podobnie jak zmniejszenie sprawności fizycznej. W języku medycznym funkcjonuje określenie „głuchota starcza”. Charakterystycznym objawem tej dolegliwości jest trudność w rozumieniu mowy. Głuchota starcza jest najczęstszą przyczyną utraty słuchu i pogłębia się z wiekiem. Dotyka 1 na 3 osoby w wieku 65 lat i 1 na 2 osoby w wieku 75 lat. Obok chorób stawów stanowi drugą co do częstości chorobę wieku podeszłego. Zwykle występuje po 50 roku życia, jednak zaczyna się bardzo wcześnie. Początek pogorszenia słuchu ma miejsce już u osiemnastolatkow.
Głuchota starcza postępuje wolno. Jest bardziej odczuwalna przez mężczyzn. Upośledza rozumienie mowy. Dźwięki o niskiej częstotliwości słyszane są lepiej, gorzej te o wysokiej częstotliwości. W związku z powyższym, osoba z głuchotą starczą ma większy problem z rozumieniem kobiet i dzieci.
Na upośledzenie słuchu składają się różne przyczyny:
1. Fizjologiczne - zmiany w centralnych drogach słuchowych w obrębie mózgu.
2. Uszkodzenia wewnętrzne - dotyczą osób z ciągłym narażeniem na hałas, ale nie dotyczy to osób pracujących zawodowo w hałasie. Za uszkodzenie wewnętrze słuchu odpowiedzialne są tzw. „odgłosy tła” np. dźwięki ruchu ulicznego, urządzeń gospodarstwa domowego, telewizji, radia itp. Z pozoru niewinny szum działający przez wiele lat uszkadza słuch jak przysłowiowa kropla kamień.
3. Uszkodzenia zewnętrzne - powodują uszkodzenie słuchu, ale nie są związane ani z hałasem, ani ze zmianami fizjologicznymi. Do czynników zewnętrznych należą:
- niektóre leki
- miażdżyca tętnic powodująca zmniejszenie ukrwienia ślimaka 
- nawyki żywieniowe (dieta bogata w tłuszcze zwierzęce sprzyja miażdżycy)
- palenie papierosów
- cukrzyca
- nadciśnienie tętnicze
Kłopoty ze słuchem można podejrzewać, kiedy osoba starsza:
1. Nie słyszy telewizora lub radia przy poziomie głośności dobrze słyszlnej przez inne osoby.
2. Całkowicie rezygnuje z oglądania telewizji lub słuchania radia.
3. Prosi o powtórzenie tego, co ktoś powiedział, bo nie usłyszała dokładnie.
4. Odnosi wrażenie, że osoby z którymi rozmawia mówią niewyraźnie.
5. Przekłada telefon do drugiego ucha, żeby lepiej słyszeć lub rezygnuje z rozmów telefonicznych.
6. Rezygnuje z rozmowy w głośnym otoczeniu np. na przyjęciu.
Leczenie głuchoty starczej jest możliwe i przynosi pozytywne efekty. Najczęstszym sposobem jest protezowanie przy pomocy aparatów słuchowych. Jest ich wiele. Oprócz zausznych i okularowych są również małe, wkładane do ucha, prawie niewidoczne dla otoczenia. Nowoczesne urządzenia mogą być wyposażone w dodatkowe funkcje np. zdalne sterowanie, włącznik T przeznaczony do telefonicznego porozumiewania się, czy aparaty z automatyczną regulacją wzmocnienia.
W przypadku głębokiej głuchoty, przy nieskuteczności aparatów słuchowych, stosuje się leczenie operacyjne z wykorzystaniem wszczepów ślimakowych. Po zabiegu niezbędna jest rehabilitacja. Jest to metoda kosztowna, stąd ograniczone zastosowanie.
Niedosłuch u osób starszych znacznie obniża jakość życia. Często wiele może zdziałać wsparcie najbliższych zarówno w podjęciu decyzji o aparatowaniu słuchu, jak i później, w pokonaniu oporów przed używaniem aparatu.
Oprócz rozwijającej się powoli głuchoty starczej istnieje problem nagłej głuchoty.
Nagła głuchota to gwałtowne pogorszenie słuchu zwykle po jednej stronie. Często towarzyszy jej uczucie lęku, zatkania ucha, czy zawroty głowy. We wszystkich przypadkach występują szumy uszne. Nagła głuchota jest stanem naglącym, wymaga szybkiego wdrożenia diagnostyki i leczenia.
Może być spowodowana przez różne przyczyny:
1. Uszkodzenie tętnicy błędnikowej (w tym zakrzepy i zatory).
2. Zatrucia (ołowiem, tlenkiem węgla, metanem)
3. Krwawienia w skazach krwotocznych czy białaczkach.
4. Zatory azotowe w chorobie dekompresyjnej.
5. Urazy bezpośrednie (złamania i postrzały czaszki, uszkodzenia błony bębenkowej wywołane przez uraz akustyczny, wybuch, czy prąd).
6. Urazy pośrednie (nastawianie zwichniętych kręgów szyjnych czy urazy z uszkodzeniem centralnego układu nerwowego).
7. Bakteryjne zapalenie ucha wewnętrznego lub nerwu słuchowego.
8. Uszkodzenia wirusowe np. przy półpaścu usznym, w przebiegu odry, grypy, świnki, ospy wietrznej, czy wirusowego zapalenia opon mózgowych.
9. Uszkodzenia wywołane przez niektóre leki.
10. Narażenie na substancje ototoksyczne np. rozpuszczalniki organiczne (benzen, toluen), nikotynę czy alkohol.
11. Uszkodzenia alergiczne.
12. Guzy nerwu słuchowego.
13. Głuchota psychogenna.

Małgorzata Stokowska-Wojda