KARDIOLOGICZNA KAMIZELKA RATUNKOWA

Choroby układu krążenia są plagą cywilizacyjną. Mimo zaawansowanej techniki ciągle stanowią najczęstszą przyczynę zgonów. Najpoważniejszym powikłaniem chorób układu krążenia jest nagły zgon sercowy spowodowany migotaniem komór i w konsekwencji zatrzymaniem pracy serca.

Ratunkiem jest pobudzenie serca silnym impulsem elektrycznym. Rozwiązanie to zwane jest defibrylacją. Defibrylacja jest znana i stosowana od ponad 40 lat. Polega na wszczepieniu pacjentowi urządzenia-kardiowertera-defibrylatora, które w sposób ciągły i automatyczny monitoruje pracę serca. W przypadku zaburzeń rytmu serca grożących zatrzymaniem serca, urządzenie emituje impuls elektryczny, który przerywa napad ciężkiej arytmii.

Obecnie używa się kilku rodzajów urządzeń:

1. Przezżylne.

2. Podskórne.

3. Pozanaczyniowe.

Urządzenie składa się z kardiowertera-defibrylatora wszczepianego pod skórę i elektrod. Poszczególne typy różnią się umiejscowieniem elektrod.

Wspólną cechą wszystkich kardiowerterów-defibrylatorów jest konieczność inwazyjnego, chirurgicznego wszczepienia urządzenia. W związku z powyższym do wszczepienia kardiowertera kwalifikowani są pacjenci posiadający wskazania pewne i trwałe.

Ograniczenie wskazań pozostawia margines błędów. Brak dostatecznych przesłanek kwalifikujących do wszczepienia kardiowertera-defibrylatora może prowadzić do śmierci osoby, która do procedury nie została zakwalifikowana. Nadmierna kwalifikacja obejmująca sytuacje również profilaktyczne stwarza nie tylko dużą ilość nadmiarowo wszczepionych urządzeń, ale generuje też nierzadko poważne powikłania. Osobną grupę stanowią osoby, które maja tylko czasową potrzebę korzystania z urządzenia. W świetle obecnych wytycznych nie kwalifikują się do wszczepienia kardiowertera-defibrylatora.

Rozwiązaniem problemu jest nowinka technologiczna, która już jest stosowana przez niektóre szpitale kliniczne również w Polsce. Jest to kamizelka z zewnętrznym kardiowerterem-defibrylatorem. Urządzenia składa się z białej materiałowej elastycznej kamizelki zakładanej bezpośrednio na skórę pacjenta. W kamizelce umocowane są elektrody wraz z kasetką wibrującą. Monitor umieszczony w futerale można założyć na ramię na taśmie lub przymocować do paska od spodni. Całość waży około 1 kg i bez trudu może być schowana pod ubraniem.

Kardiowerter-defibrylator umieszczony w kamizelce ma takie samo działanie jak urządzenie wszczepione pod skórę. Jednak nie da się o nim zapomnieć jak o tym umieszczonym na stałe w naszym ciele. Kamizelkę należy nosić w sposób ciągły, najlepiej 24 godziny na dobę zarówno w czasie snu jak i czuwania. Zdjąć kamizelkę można jedynie do czynności higienicznych np. kąpiel lub w celu wymiany materiałowej kamizelki na czystą, co powinno mieć miejsce raz na dobę, lub dwie doby. W czasie, kiedy pacjent zdejmuje kamizelkę przestaje przez nią być chroniony. W związku z tym wszelkie czynności wymagające jej zdjęcia powinny odbywać się dla bezpieczeństwa w obecności innej osoby. Zestaw, w który jest wyposażony pacjent obejmuje dwie sztuki materiałowej uprzęży oraz dwa zestawy baterii. Właściwe użytkowanie przewiduje pranie kamizelki i ładowanie baterii. Brak naładowania baterii może mieć tragiczne konsekwencje. Chory używający kamizelki nie powinien prowadzić pojazdów mechanicznych ani przebywać w otoczeniu urządzeń generujących drgania czy hałas. Hałas i drania powodują nieprawidłowe odczyty urządzenia i mogą wywołać nieuzasadnioną jego interwencję. Celem zabezpieczenia pacjenta przed niepotrzebnym impulsem prądu urządzenie wyposażono w tzw. „test przytomności”. W przypadku wykrycia zagrażających życiu zaburzeń rytmu serca urządzenie uruchamia alarm. W tym czasie jeżeli jest to alarm fałszywy (np. wywołany zakłóceniami z otoczenia) chory może wcisnąć odpowiedni przycisk, który wyhamuje interwencję urządzenia. Jeżeli chory jest nieprzytomny, nie zareaguje, a urządzenie zadziała. Alarm jest skierowany nie tylko do zaopatrzonego w urządzenie pacjenta, ale również do osób przebywających w bezpośredniej odległości. Osoby postronne odbierają ostrzeżenie, by nie dotykać pacjenta poddawanego przez urządzeniu działaniu impulsu prądu.

Zastosowanie kamizelki jest bardzo przydatne u osób, u których wskazania do wszczepienia urządzenia na stałe budzą wątpliwości, lub u osób, u których zagrożenie jest tylko czasowe. Kamizelka pozwala na profilaktykę nagłych zgonów sercowych w licznych przypadkach kardiologicznych:

1.       1. U pacjentów we wczesnej fazie po przebytym zawale mięśnia serca (40 dni).

2.       2. U niektórych pacjentów po implantacji stentów w tętnicach wieńcowych.

3.       3. U pacjentów ze świeżo rozpoznaną niewydolnością serca.

4.       4. W przypadku kardiomiopatii (chorób mięśnia serca wywołanych różnymi czynnikami) o potencjalnie odwracalnej przyczynie.

5.       5. W schyłkowej niewydolności serca u osób oczekujących na przeszczep.

6.       6. Okolica wszczepienia kardiowertera-defibrylatora może ulec infekcji. Stwarza to konieczność usunięcia urządzenia i wszczepienie nowego dopiero po wyleczeniu stanu zapalnego. Na okres po usunięciu jednego, a przed implantacją nowego urządzenia pacjenta świetnie zabezpiecza kamizelka.

7.       7. U niektórych pacjentów istnieją przeciwwskazania do implantacji kardiowertera-defibrylatora. Są to najczęściej uczulenia na komponenty urządzenia lub bardzo wysokie ryzyko infekcji.

Małgorzata Stokowska-Wojda