BUZIE , BUŹKI, BUZIACZKI

Nie ma nic bardziej radosnego od uśmiechniętej buzi dziecka. Piękne znaczy zdrowe. Jednak zdrowe zęby i jama ustna nie są niezniszczalnym darem natury. O ich zdrowie trzeba zadbać dostatecznie wcześnie i we właściwy sposób. Kiedy zabierzemy się za to w momencie kiedy dziecko idzie do przedszkola i ma komplet 20 mlecznych zębów, mamy już duże zaniedbania.

Higiena zębów u polskich dzieci pozostawia wiele do życzenia, o czym świadczą statystyki. Chorobą powodującą uszkodzenie zębów jest próchnica. Polega na obecności bakterii próchnicotwórczych przylegających do zębów, które metabolizują cukry do kwasów, które powodują odwapnienie i uszkodzenie zębów.

Próchnica wczesnego dzieciństwa jest najczęstszą chorobą przewlekłą wśród dzieci. Występuje pięciokrotnie częściej niż astma. Jest poważnym problemem zdrowotnym nie tylko w Polsce, ale na całym świecie. Z badań wynika, że największy wzrost zachorowania na próchnicę zębów mlecznych występuje w pierwszych 3 latach życia, następnie w okresie kolejnych 2 lat zwiększa się o 35,6%. U ponad 40%dzieci w wieku 3 lat występuje co najmniej jeden ząb z próchnicą.

Badania wykazały również zaniedbania higieniczne. Dwa razy dziennie miał czyszczone zęby 62,4% dzieci w wieku 3 lat i 69,35% dzieci w wieku 5 lat. Duża część dzieci szczotkowała zęby samodzielnie, bez pomocy i nadzoru opiekunów. Kolejnym problemem jest użycie właściwej ilości pasty do zębów. Częściej nakładana jest jej za duża niż za mała ilość.

O tym jak ważne są zdrowe zęby u pociechy wie każdy, kogo choć raz w życiu bolał ząb.

A o zęby należy zadbać od samego początku, czyli od momentu, kiedy wyrznie się pierwszy ząb. Najczęściej pojawia się u dzieci sześciomiesięcznych, ale może się to zdarzyć zarówno wcześniej jak i później. Rzadko, ale bywa, że dziecko rodzi się z zębem. Stwierdzenie pierwszego zęba jest sygnałem, że należy o niego zadbać. 

Zęby należy czyścić miękką szczoteczką używając pasty z fluorem. Zalecane jest mycie zębów dwa razy dziennie: rano po śniadaniu i wieczorem przed snem. Szczególnie ważne jest mycie zębów wieczorem. Po pierwsze zatrzymuje ono fluor z pasty w jamie ustnej, po drugie zapobiega próchnicy usuwając resztki jedzenia, a tym samym pożywkę dla bakterii odpowiedzialnych za zmiany próchnicze. Poza tym w nocy zmniejsza się wydzielanie śliny, która już tak dobrze nie oczyszcza zębów. Po wieczornym myciu zębów dziecko nie powinno już nic jeść ani pić poza wodą mineralną i niesłodzoną herbatą.

Przed szczotkowaniem zębów należy energicznie wypłukać jamę ustną wodą i wypluć. Usuwa to resztki pokarmowe. Następnie można zacząć czyszczenie zębów szczoteczką i pastą z fluorem. Aby skutecznie usunąć płytkę nazębną zęby powinny być szczotkowane co najmniej 2 minuty. Po szczotkowaniu należy wypluć namiar pasty bez płukania jamy ustnej. Wydłuża to czas działania fluoru na zęby. Wypłukane pod bieżącą wodą szczoteczki powinny być przechowywane w otwartym kubku główką do góry, gdzie swobodnie mogą wyschnąć. Zamykanie mokrej szczoteczki w szczelnym pojemniku sprawia, że w wilgotnym środowisku mogą namnażać się bakterie. Szczotkowanie zębów nie usuwa resztek pokarmowych z przestrzeni międzyzębowych. W tym celu trzeba użyć nici dentystycznej. Mycie zębów najpierw przez opiekunów, później pod ich nadzorem wyrabia u dziecka prawidłowe nawyki. Sprawność manualna ośmioletniego dziecka pozwala na to, by myło zęby samodzielnie bez nadzoru osoby dorosłej.

Szczoteczki do zębów dla małych dzieci powinny być wykonane z tworzyw sztucznych, mieć małą zaokrągloną główkę i szeroki trzonek. Na rynku dostępne są również soniczne szczoteczki dla maluchów. Posiadają one miękkie włosie i sygnał dźwiękowy, który pojawia się co 30 sekund, informując o konieczności przejścia do następnej ćwiartki szczotkowanych zębów. Szczoteczkę do zębów trzeba wymieniać co 2-3 miesiące, lub w przypadku wygięcia czy spłaszczenia włosia. Podczas suszenia szczoteczki nie powinna mieć kontaktu z innymi szczoteczkami do zębów, by nie przenosić obecnych na włosiu drobnoustrojów.

Bardzo ważne jest stosowanie pasty z fluorem w odpowiednej ilości dobranej do kategorii wiekowej:

1.       1. Od pierwszego zęba do 3 roku życia-wielkość ziarna ryżu.

2.       2. Od 3 do 6 roku życia-wielkość ziarna grochu.

3.       3. Powyżej 6 roku życia, w tym dorośli-pół długości/cała długość szczoteczki.

Dziecko należy stopniowo uświadamiać, że nie powinno połykać pasty do zębów, ale ją wypluwać. Nie trzeba uczyć małego dziecka płukania jamy ustnej, bo nie zrozumie ono tego zabiegu. Małe dziecko zwykle połyka wodę razem z pastą. Jeżeli dwulatek systematycznie połyka wodę z pastą do zębów zawierającą fluor może to skutkować wystąpieniem plam na przednich zębach stałych.

Małgorzata Stokowska-Wojda